SIPRI raporuna göre Türkiye’den Aselsan, TUSAŞ, Baykar, Roketsan ve MKE dünyanın en büyük 100 savunma şirketi arasında yer aldı. Şirketlerin yıllık geliri 10 milyar doları aştı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) raporuna göre, geçen yıl Türkiye’den beş şirket dünya çapında en fazla silah satışı yapan ilk 100 firma arasında yer aldı.
Daha önce Türkiye’den dört firmanın yer aldığı listeye ilk kez Makine ve Kimya Endüstrisi (MKE) de girdi.
İlk beşin geliri 10 milyar doları geçti
SIPRI’nin 2024 yılı “En büyük 100 silah üreticisi ve askeri hizmet şirketi” başlıklı raporuna göre, en çok satış yapan ilk 100 silah üreticisi arasındaki beş Türk firmasının toplam gelirleri 10 milyar doları aşarak 10,1 milyar dolar seviyesinde oldu. Bu tutar 2023’e kıyasla yüzde 11 artışa karşılık geliyor.
Türkiye’den en fazla savunma sanayi ürünü satışını Aselsan gerçekleştirdi. 100 şirket arasında bir yılda 52’nci sıradan 47’nciliğe yükselen Aselsan’ın gelirleri geçen yıl yüzde 24 artarak 3,5 milyar dolara ulaştı. SIPRI raporunda gelir artışının ihracattaki büyümeden kaynaklandığı belirtiliyor.
TUSAŞ gelirlerini yüzde 11 artırarak 10 basamak birden yükseldi ve 65’inci sırada yer aldı. Roketsan yüzde 13’lük gelir büyümesiyle 87’nci sırada yer alırken, MKE gelirlerini yüzde 17 arttırarak ilk kez 93’üncü basamaktan SIPRI 100 listesine girdi.
Türk şirketlerinin satış hacmi ilk 100’deki toplam gelirlerin yüzde 1,5’ini oluşturdu. ABD’li şirketler gelirlerin yüzde 49’unun, Çin yüzde 13’ünün, İsrail yüzde 2,4’ünün ve Almanya yüzde 2,2’sinin sahibi oldu.
Silah satışı rekor büyüklüğe ulaştı
Rapora göre, dünya çapında en büyük 100 silah üreticisinin toplam gelirleri bir yılda yüzde 5,9 artışla 679 milyar dolara ulaştı. Bu, SIPRI tarafından şimdiye kadar kaydedilen en yüksek değer oldu.
Listenin önemli kısmını yine Amerikan şirketleri oluşturdu. İlk 100’deki 39 şirket ABD merkezli iken bunların toplam gelirleri 334 milyar dolar ile kalan 61 şirketin toplam kazancına neredeyse eşit oldu.
Türkiye’nin de F-16 savaş uçağı almak üzere görüşme yürüttüğü ABD’li Lockheed Martin, listenin bir numarasındaki yerini korudu. Şirketin geçen yılki gelirleri yüzde 3,2 artışla 64,7 milyar dolara yükseldi. Söz konusu artışta, daha önce ertelenen F-35 teslimatlarının gerçekleşmesi etkili oldu. Üretim sorunları yaşayan şirket, her biri ortalama 238 gün gecikmeyle geçen yıl 110 adet F-35 teslimatı yaptı.
Elon Musk’ın şirketi de ilk kez listede
Dünyanın en zengin kişisi Elon Musk’ın şirketi SpaceX de, silah bağlantılı gelirlerinin bir yılda iki kattan fazla artarak 1,8 milyar dolara ulaşmasıyla ilk kez listede yer aldı. SIPRI, doğrudan silah satışının yanı sıra, ordulara malzeme ve hizmet tedarikini de değerlendirmeye alıyor. SpaceX Amerikan ordusu için uzaya uydu taşıyor, ayrıca kendi uydu altyapısına erişim imkânı veriyor.
Geçen yıl en fazla gelir büyümesini ise toplam yüzde 40 artış ile Japon şirketleri bildirdi. Listedeki beş Japon şirketi de ülkenin silahlanma programının etkisiyle artan talebe bağlı olarak çift haneli büyüme rapor etti.
Gazze’ye rağmen İsrailli şirketler dünyadan sipariş aldı
İlk 100’de Rusya’dan iki şirket yer alırken, yaptırımlar nedeniyle düşen ihracatın yerini artan iç talebin fazlasıyla telafi ettiği kaydedildi. Rus şirketleri Rostec ve United Shipbuilding’in toplam gelirleri geçen yıl yüzde 23 artarak 31,2 milyar dolar oldu.
SIPRI araştırmacısı Diego Lopes da Silva, teknoloji ve malzeme tedarikine yönelik yaptırımlar ve kalifiye iş gücü sıkıntısının Rus silah sanayisinde üretimi yavaşlatabileceği ve inovasyonu sınırlayabileceğine dikkati çekti. Diego Lopes da Silva ancak yine de bu tür öngörülerde bulunurken dikkatli olmak gerektiğini belirterek, “Rus silah sanayisinin beklentilerin aksine ne kadar dirençli olduğunu kanıtladığını” kaydetti.
Sıralamadaki üç İsrailli savunma şirketinin toplam gelirleri de yüzde 16 artışla 16,2 milyar dolara ulaştı. Artışta, Gazze savaşı nedeniyle artan iç talebin yanı sıra Avrupa’dan gelen İHA ve anti-İHA siparişleri de etkili oldu. SIPRI araştırmacısı Zubaida Karim, Gazze savaşına yönelik tepkiye rağmen “birçok ülkenin 2024’te İsrailli şirketlere yeni siparişler vermeye devam ettiğini” söyledi.
