Dış ticaret fazlasıyla ihracatçı sektörler arasında ilk sıralarda yer alan hazır giyimde cari fazla, geçen yıl 15,7 milyar dolara gerileyerek son 6 yılın en düşük seviyesini gördü. Konfeksiyondaki kapasite düşüşü tekstil sektörüne pozitif yansıdı. İç satışları azalan tekstil ve hammaddeleri sektöründe dış ticaret fazlası 1,1 milyar dolarla rekor kırdı.
Dünyada tekstil ve hazır giyim denilince ilk akla gelen ülkelerden biri olan Türkiye, Avrupa Birliği’nde de ilk sırada yer alıyor. Ancak son yıllarda hızla artan üretim maliyetleri, sektörde dengeleri değiştirdi. Üretimin önemli oranda yurt dışına kayması ve ithalatın artması, konfeksiyon sektöründe dış ticaret fazlasında keskin bir düşüşe neden oldu. Buna karşın tekstil ve hammaddeleri dış ticaretinde ise tarihi bir fazla ortaya çıktı. İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) tarafından Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine dayandırılarak hazırlanan “Hazır giyim ve tekstil yıllık dış ticaret raporlarına” göre Türkiye’nin hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı 2024 yılında 19,7 milyar dolar olurken, ithalatı 3,96 milyar dolara yükseldi. Başka bir ifade ile sektörde ihracat son 3 yılın en düşük seviyesine gerilerken, ithalat tüm zamanların rekorunu kırdı. Böylece sektörün dış ticaret fazlası 15,7 milyar dolara gerileyerek 2018’den bu yana en düşük seviyeyi gördü.
Hazır giyim tarafındaki bu düşüşe karşılık, tekstil ve hammaddeleri sektöründe dış ticaret farkında dikkat çekici bir artış yaşandı. 2024 yılında 9,04 milyar dolarlık ihracata karşılık, 7,9 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Böylece 2023’te 520 milyon dolar olan dış ticaret fazlası, 2024’te yüzde 112 artışla 1,14 milyar dolara ulaştı ve tüm zamanların rekoru kırıldı. Sektör temsilcilerine göre, konfeksiyon tarafında yüksek maliyetler nedeni ile üretim kapasitesindeki düşüş ithalatı tetiklerken, bu durum tekstil tarafına olumlu yansıdı.
Giyim ithalatı yüzde 31 arttı
TİM verilerine göre, Türkiye’nin hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı 2014 yılında 18,5 milyar dolar seviyesindeyken, bu rakam 2024’te sadece yüzde 6,6 artışla 19,7 milyar dolara ulaştı. Aynı dönemde ithalat ise 3 milyar dolardan 3,96 milyar dolara çıkarak yüzde 31 oranında arttı. Böylece dış ticaret fazlası erimeye başladı. Hazır giyim sektöründe 2014 yılında 15,4 milyar dolar olan dış ticaret fazlası, 2018’de 15,5 milyar dolarla benzer bir seviyede kalırken, 2022 yılında 19,6 milyar dolarla rekor kırdı. Ancak bu zirve sonrası düşüş eğilimi başladı. 2023’te fazla 17,4 milyar dolara gerilerken, 2024 yılında ise 15,7 milyar dolarla son altı yılın en düşük düzeyine indi. Son üç yıldır devam eden bu gerilemede en sert değişim 2023’te yaşandı. O yıl ihracat bir önceki yıla göre yüzde 7,3 azalırken, ithalat yüzde 23 artarak 3,2 milyar doları aştı. Bu tablo, sektörün yurt içi üretimden uzaklaştığı ve ithalata bağımlılığın arttığını ortaya koydu. 2024 yılı verileri, ithalattaki artış hızının bir miktar yavaşladığını gösterse de (yüzde 23,1), ihracat tarafında toparlanma görülmedi. Sektör temsilcileri, üretim maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle bazı markaların üretimi yurt dışına kaydırdığını ve bunun kalıcı kapasite kaybına neden olabileceğini ifade ediyor. Hazır giyimde dış ticaret fazlasının düşüş trendi, sektör açısından ciddi bir uyarı niteliği taşıyor. Türkiye’nin bu alandaki küresel rekabet gücünü koruyabilmesi için üretim koşullarının yeniden cazip hale getirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
■ Tekstil ithalatı 2024’te yüzde 11,5 düştü
Türkiye’nin sanayi ve ihracat lokomotifl erinden biri olan tekstil ve hammaddeleri sektörü, son yıllarda hazır giyimin aksine dış ticaret fazlasını artırarak dikkat çekici bir başarıya imza atıyor. Türkiye’nin tekstil ve hammaddeleri ihracatı 2014 yılında 8,5 milyar dolar seviyesindeyken, 2024 yılında bu rakam 9 milyar dolara yaklaştı. Aynı dönemde ithalat ise 9,7 milyar dolardan 7,9 milyar dolara geriledi. Böylece sektörde dış ticaret fazlası kademeli olarak artmaya başladı. 2014 yılında yaklaşık 1,2 milyar dolar dış ticaret açığı veren tekstil sektörü, 2021 yılında 338 milyon dolar dış ticaret fazlası verirken bu rakam 2023’te 520 milyon dolar ve 2024’te de 1 milyar 140 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yine geçen yıl Çin’den yapılan tekstil ithalatı yüzde 12,3 düşüşle 1,7 milyar dolara, İtalya’dan yapılan ithalat yüzde 14,4 düşüşle 521 milyon dolara ve Hindistan’dan yapılan ithalat ise yüzde 38 düşüşle 446 milyon dolara düştü. ilk 5 ülke arasında tek dikkat çeken artış ise Brezilya’da görüldü. Ülkeden yapılan tekstil ithalatı yüzde 57,2 artışla 475 milyon dolara yükseldi. Sektörün toplam ithalatı geçen yıl yüzde 11,5 düştü.
■ Rakip ülkelerden giyim ithalatında rekor artış
Hazır giyimde yüksek maliyetler nedeni ile pazar kaptırdığımız rakip ülkelerden Türkiye’nin ithalatı da rekor seviyelerde yükseldi. Örneğin ilk 5 ülke arasında yüzde 18,9 pay ile ilk sırada yer alan Çin’den yapılan giyim ithalatı yüzde 28,6 artarak 748 milyon dolara çıkarken, Bangladeş’ten yüzde 49 artışla 698 milyon dolara ve Kamboçya’dan da yüzde 54,5 artışla 230 milyon dolara çıktı. En dikkat çekici artışlardan biri ise Mısır’da görüldü. Son yıllarda başta işçilik maliyeti olmak üzere ABD ile vergisiz ticaret ve teşvikler ile öne çıkan ülkeden yapılan ithalat yüzde 21,7 artışla 254 milyon dolara yükseldi.
