Eurostat 2024 verilerine göre Türkiye’de üniversite mezunlarının yıllık net geliri 7 bin 542 Euro ile Avrupa’nın en düşük seviyesinde. AB ortalaması ise 29 bin 490 Euro olarak kaydedildi. Uzmanlar, bu durumun genç ve nitelikli işgücünün yurt dışına yönelme riskini yükselttiğine dikkat çekiyor.
Eurostat’ın 2024 raporuna göre, Türkiye’deki üniversite mezunlarının yıllık net geliri 7 bin 542 Euro ile Avrupa’da son sırada yer alıyor. Bu rakam, AB ortalaması olan 29 bin 490 Euro’nun dörtte birinden bile aza tekabül ediyor.
Bu çarpıcı fark, Türkiye’deki üniversite mezunlarının ortalama aylık gelirinin 628 Euro, AB’deki meslektaşlarının ise 2 bin 458 Euro düzeyinde olduğunu gösteriyor.
Finansal analist İnan Mutlu’nun Eurostat verileriyle hazırladığı grafiğe göre, Türkiye’de üniversite mezunlarının yıllık eşdeğerleştirilmiş medyan net geliri 2024’te 7 bin 542 Euro. Bu rakam AB ortalamasının (29.490 Euro) yaklaşık dörtte biri. Başka bir ifadeyle Türkiye’de bir üniversite mezununun aylık medyan geliri yaklaşık 628 Euro, AB’de ise 2.458 Euro düzeyinde.
Avrupa sıralaması: Türkiye son sırada
Listede Lüksemburg (63 bin 726 Euro) ve İsviçre (63 bin 193 Euro) zirvede yer alırken; Norveç, Danimarka, İrlanda, Avusturya ve Hollanda 39–45 bin Euro bandında.
Almanya 37 bin 497, Fransa 33 bin 65 Euro. AB ortalamasının altında kalan ülkeler arasında İtalya (28 bin 7), İspanya (25 bin 212) ve Portekiz (18 bin 46) bulunuyor.
Türkiye’nin hemen üzerinde Sırbistan 8 bin 598, Macaristan 11 bin 580, Romanya 12 bin 463 ve Bulgaristan 12 bin 569 Euro ile sıralanıyor. Grafikte Türkiye’den daha düşük bir ülke yer almıyor.
Bu gösterge neyi ifade ediyor?
Eurostat’ın kullandığı “eşdeğerleştirilmiş medyan net gelir”, hane halkı gelirinin kişi başına vergiler sonrası dağılımındaki ortanca noktayı gösteriyor.
Satın alma gücü paritesi (SGP) yerine nominal Euro ile hesaplandığı için ülkeler arası fiyat düzeyi farklarını yansıtmıyor; buna karşın gelirin Euro cinsinden seviyesi ve mezunların Avrupa içindeki göreli konumunu net biçimde ortaya koyuyor.
Türkiye neden bu kadar geride?
Uzmanlara göre farkın başlıca nedenleri şöyle özetleniyor:
→ Kur şokları ve yüksek enflasyon nedeniyle ücretlerin Euro cinsinden erimesi,
→ Ücret skalasının sıkışması: asgari ücretle nitelikli istihdam arasındaki makasın daralması,
→ Verimlilik ve sektör kompozisyonu: yüksek katma değerli alanlarda istihdam payının sınırlı kalması,
→ Kayıt dışılık ve sendikalaşma oranlarının düşüklüğü,
→ Beceri uyumsuzluğu: Diploma sayısı artsa da işgücü piyasasının talep ettiği yetkinliklerle eğitim çıktıları arasındaki fark.
Gelir farkının bu ölçekte sürmesi, genç ve nitelikli işgücünün yurt dışına yönelmesini hızlandırıyor.
Politika cephesinde ücretlerin verimlilikle birlikte artacağı bir sanayi-teknoloji rotası, mesleki/uygulamalı eğitimle beceri uyumunun güçlendirilmesi ve yüksek katma değerli alanlarda istihdamı artıracak teşviklerin öne çıkması gerektiği vurgulanıyor.
