ABD, BM Güvenlik Konseyi’nde oylamaya sunulan Gazze Şeridi’nde derhal, koşulsuz ve kalıcı bir ateşkes sağlanmasını ve tüm rehinelerin serbest bırakılmasını talep eden karar tasarısını veto etti.
ABD, BM Güvenlik Konseyi’ndeki (GK) veto yetkisini kullanarak, Güvenlik Konseyi’nin daimi olmayan on üyesi tarafından hazırlanan ve Gazze Şeridi’nde derhal ve koşulsuz ateşkes talep eden Filistin-İsrail çatışmasına ilişkin karar tasarısını engelledi.
Güvenlik Konseyi’nin 15 üyesinden 14’ü belge lehinde oy kullanırken ABD, Ortadoğu’daki çatışmaların tırmandığı geçen Ekim ayından bu yana Gazze Şeridi’nde ateşkes öngören karar tasarılarını dördüncü kez engellemiş oldu.
Güvenlik Konseyi’nin daimi olmayan 10 üyesi tarafından hazırlanan ve dokuz paragraftan oluşan karar taslağının ilk maddesinde, “Tüm tarafların saygı göstereceği acil, koşulsuz ve kalıcı bir ateşkes talep ediliyor” cümlesi yer alıyordu.
Yine belgede, enklavda tutulan tüm rehinelerin serbest bırakılması, tüm tarafların uluslararası hukuka saygı göstermesi ve Gazze’deki sivil halkın insani yardıma erişiminin sağlanması talep ediliyordu.
Karar taslağında ayrıca, belgenin kabul edilmesi halinde BM Genel Sekreteri’nin üç hafta içinde Güvenlik Konseyi’ne kararın uygulanmasına ilişkin yazılı bir rapor sunmasını öngören bir madde de yer alıyordu.
Taslak diğer hususların yanı sıra, çatışmaların taraflarından 2735 sayılı kararı (Biden’ın aşamalı ateşkes planıyla birlikte) ‘tamamen, koşulsuz ve gecikmeksizin’ uygulamalarını talep ediyordu.
Metinde ayrıca BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) rolü açıklanmış ve taraflara ‘görevini yerine getirmesine’ izin vermeleri çağrısında bulunulmuştu.
Karar taslağı ayrıca taraflardan tutuklulara yönelik uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklere saygı göstermelerini talep etmiş ve bilhassa siviller ile benzer hedeflerin korunması bakımından uluslararası insancıl hukuka ‘tam uyum’ çağrısında bulunuyordu.
‘ABD, utanç verici bu girişimi engelledi’
Amerikalı bir yetkili oylama öncesinde gazetecilere yaptığı açıklamada ABD’nin ateşkes çağrısı yapan bir kararı ancak rehinelerin iadesi şartına bağlanması halinde destekleyeceğini söyledi.
Yetkili, “Daha önce de birçok kez ifade ettiğimiz gibi, rehinelerin derhal serbest bırakılmasını gerektirmeyen koşulsuz bir ateşkesi destekleyemeyiz” dedi.
İsrail’in BM Büyükelçisi Danny Danon BM’de İsrail’in yanında durduğu için ABD’ye teşekkür ederek, “Bugün, kaçırılan kadın ve erkeklerimizin BM tarafından terk edilmesine yönelik utanç verici bir girişim engellendi. ABD sayesinde, rehineler serbest bırakılmadan ateşkes olmayacağı yönündeki tutumumuzdan vazgeçmedik. Herkes evine dönene kadar bu mücadeleye devam edeceğiz” cümlelerini kaydetti.
Büyükelçi Danon, kararı destekleyen Güvenlik Konseyi üyelerini eleştirerek, “Yeni bir alçalmaya ulaştınız. Adalet ve barış ilkelerine bağlı kalmayı ve size ihtiyaç duyanların yararı için temel sorumluluğunuzu yerine getirmeyi başaramadınız.
Bu Konsey’in önüne getirilen karar Hamas terörizmini destekleyen bir karardır” dedi.
ABD daha önce 3 Gazze tasarısını veto etti
ABD, daha önce de Gazze’de acil ateşkes talep edilen 3 BMGK karar tasarısını da veto etmişti.
Ekim 2023, Aralık 2023 ve Şubat 2024’te sunulan Gazze tasarılarını veto eden ABD, diğer karar tasarılarında ise ‘çekimser’ oy kullanmıştı.
