Fransa ve Yeni Kaledonyalı bağımsızlık yanlıları, özerk Yeni Kaledonya devleti kurulması için anlaştı.
Başkent Paris’e 17 bin kilometre uzaklıktaki Yeni Kaledonya, 270 bin nüfuslu ve Fransa’nın özerk birkaç denizaşırı bölgesinden biriydi. 1800’lerden bu yana Paris’ten yönetiliyordu.
Adanın yerli halkı Kanaklar tam özerlik veya bağımsızlık talep etse de 2018 ve 2021’deki bağımsızlık referandumlarından ‘hayır’ oyu çıkmıştı.
Paris’in Mayıs 2024’te adada yerli olmayan binlerce kişiye oy hakkı vermeyi planlaması Yeni Kaledonya’da huzursuzluğa neden olmuştu. Kanaklar bunun kendilerini kalıcı azınlık durumuna düşüreceğini ve ‘bağımsızlık hakları’nı yok edeceğini savunmuştu.
The Guardian‘ın haberine göre dün Bougival’da Yeni Kaledonya için 13 sayfalık anlaşma imzalandı.
Adanın bağımsızlığını savunanlarla, Paris hükümeti arasındaki anlaşma Fransa bünyesinde özerk Yeni Kaledonya devleti kurulmasını öngörüyor.
‘Tarihi’
Fransız basınının ‘tarihi’ olarak nitelendirdiği anlaşmaya göre Yeni Kaledonya vatandaşlığı oluşturulacak. Bu vatandaşlığa sahip olanlar aynı zamanda Fransız vatandaşı da kabul edilecek. 
Yeni Kaledonya’da bu yıl seçim düzenlenmeyecek. Gelecek yıl belediye seçimlerineyse adada doğan veya 15 yıl aralıksız ikamet edenler katılabilecek.
Nikel elementi ada ekonomisi için büyük öneme sahip. Dünyadaki nikel rezervlerinin yaklaşık yüzde 20 ila 30’u Yeni Kaledonya’da bulunuyor. Nikel çıkarma faaliyetleri büyük ölçüde Fransa kontrolünde.
Anlaşma kapsamında bu kaynak için de stratejik bir plan oluşturulacak ve referandumla Yeni Kaledonyalıların fikri alınacak.
Ayrıca anlaşmayla uluslararası kamuoyu Yeni Kaledonya devletini tanıyabilecek.
