İklime bağlı ani hava değişikliklerinin tarımsal üretime olumsuz etkileri her yıl artarak tehlikeli boyutlara ulaşıyor. Uzmanlar, yıllardan beri iklime bağlı hava değişikliğinin tarımsal üretimi olumsuz etkileyeceğini ve üretimde büyük zararlara yol açacağını dile getiriyor. Önlemler alınmazsa hem üreticinin hem de tüketicinin bundan olumsuz etkileneceğini ısrarla vurguluyor. Ancak deyim yerindeyse yumurta kapıya dayanıncaya kadar doğru dürüst bir önlem alınmadı.
Bugün yumurta kapıya dayandı. Tehlike her yıl biraz daha kendini gösteriyor. Ülkenin farklı bölgelerinde zirai don, aşırı yağış, aşırı sıcak, kuraklık, su sorunu çiftçinin üretimini ve tüketicinin sofrasını doğrudan etkilemeye başladı.
Geçmişte 5-10 yılda bir görülen kuraklık artık her yıl ülkenin farklı bölgelerini etkisi altına alarak tarımsal üretimi tehdit ediyor. Keza zirai don, dolu, aşırı yağış, aşırı sıcak ve yağış rejimindeki değişiklikler üretim üzerindeki en büyük tehdit olarak görülüyor. Çiftçilerle sohbetlerimizde daha önce mazot, gübre gibi temel girdilerdeki fiyat artışları ve bunun üretime yüksek maliyet olarak yansıması en önemli sorun olarak dile getiriliyordu. Şimdilerde çiftçiler en önemli sorun olarak iklime bağlı ani hava değişiminin yol açtığı zararları dile getiriyor.
Bu yılın ilk 3 aylık döneminde zirai don, kuraklık, su sorunu tarımın en önemli sorunu haline geldi. Bu sorunlar farklı bölgelerde çok sayıda ürünün zarar görmesine ve geleceğe ilişkin endişelerin de artmasına neden oldu.
Çukurova’da zirai don olur mu?
İnanılması zor olsa da Çukurova’yı Şubat ayında zirai don vurdu. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre Ocak 2025’te son 65 yılın en düşük yağışını alan Adana, Mersin ve Hatay’da 21-25 Şubat tarihlerinde yaşanan zirai don bir felakete dönüştü. Narenciye başta olmak üzere sert çekirdekli meyvelerden kayısı ve şeftali, ejder meyvesi, tarla bitkilerinden soğan, patates, marul, karpuz ve diğer ürünler ciddi zarar gördü. O günlerde dondan etkilenen buğday tarlalarındaki zarar ise 1 ay sonra ortaya çıktı.
Adana Ceyhan’da çiftçilik yapan Gökhan Akgül buğdaydaki zararı şöyle anlattı: “Şubat ayında narenciye bahçelerimizde ve diğer ürünlerle birlikte buğday tarlalarında da zirai don etkili oldu. Kasım ayında ektiğim 120 dönüm buğday tarlam için her türlü masrafı yaptım. Mazot, gübre, tohum gibi tüm girdileri kullandık. Kasım 2024’te ekim yaptık. Şubat’taki zirai don felaketinden buğdaylarımız da etkilendi. Biz sulama yaparak kurtarmaya çalıştık. Ancak dondan zarar gören buğday havaların ısınması ile birlikte sararmaya başladı. Ürünün gelişimi büyük oranda durdu.
Sulamak da işe yaramadı. Yerine başka ürün ekmek üzere tarlayı sürdüm. Fakat yeni ürün için gereken suyu da alamadık. Devlet Su İşleri su vermediği için bu ekimi de yapamıyoruz. Benim gibi çok sayıda çiftçi var. Onlar da “ürünü kurtarabilir miyiz” diye umutla bekliyor. Kurtaramazsa hepsi tarlayı sürecek. Kurtarsa bile ciddi verim kaybı olacak. Emeğimiz, masrafl arımız boşa gitti.”
