Ankara’nın enerji çeşitliliğini artırma planı, hem ABD’nin Moskova ve Tahran ile olan bağları azaltma çağrısıyla hem de Türkiye’nin bölgesel enerji merkezi olma hedefiyle uyumlu bir çizgi izliyor. Reuters, Türkiye’nin ABD baskısıyla şekillenen yeni doğal gaz politikasının, Rusya ve İran için oluşturduğu riski analiz yayımladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasında Beyaz Saray’da yapılan görüşmede öne çıkan konulardan biri Türkiye’nin enerji alımları olurken, Reuters bugün dikkat çeken bir analiz yayımladı.
“Türkiye’nin gaz dönüşümü, Rusya ve İran’ın Avrupa’daki son büyük pazarını tehdit ediyor” başlıklı analizde, “Türkiye, 2028’in sonuna kadar gaz ihtiyacının yarısından fazlasını kendi üretimiyle ve ABD’den yapacağı ithalatla karşılayabilecek. Bu dönüşüm, Rusya ve İran’ın Avrupa’daki son büyük pazarlarından biri olan Türkiye’deki paylarını ciddi şekilde daraltma potansiyeli taşıyor” denildi.
Washington yönetiminin aralarında Türkiye’nin de bulunduğu müttefiklerine Moskova ve Tahran’la enerji bağlarını azaltmaları yönünde uzun süredir baskı yaptığı hatırlatılan analizde, 25 Eylül’de Beyaz Saray’da gerçekleşen görüşmede Trump’ın Erdoğan’dan Rusya’dan yapılan enerji alımlarını azaltmasını istediğine işaret edildi.
Enerji kaynaklarını çeşitlendirme hedefinin, Türkiye’nin enerji güvenliğini güçlendirmenin yanı sıra, ülkenin bölgesel bir gaz ticaret merkezi olma hedefini de desteklediği belirtilen haberde, “Analistlere göre Ankara, ithal sıvılaştırılmış doğalgazı (LNG) ve yerli üretimini Avrupa’ya yeniden ihraç etmeyi, buna karşılık Rus ve İran gazını ise iç tüketimde kullanmayı planlıyor” ifadeleri yer aldı.
Rusya’nın payı azalıyor, sözleşme tarihleri bitiyor
Rusya hâlâ Türkiye’nin en büyük gaz tedarikçisi olsa da pazar payı son yirmi yılda yüzde 60’ın üzerinde bir seviyeden 2025’in ilk yarısında yüzde 37’ye gerilemişti. Avrupa ülkelerinin büyük bölümü ise Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgalinin ardından Rus gazı ithalatını durdurmuştu.
Rusya’nın Türkiye’ye Mavi Akım ve TürkAkım boru hatları üzerinden yılda 22 milyar metreküp gaz sağladığı uzun vadeli sözleşmelerin süresi ise dolmak üzere. İran’ın 10 milyar metreküplük sözleşmesi gelecek yıl ortasında, Azerbaycan’ın toplam 9,5 milyar metreküplük sözleşmeleri de 2030 ve 2033 yıllarında sona erecek.
“Tüm tedarikçilerden gaz akışı devam etmeli”
Moskova merkezli Enerji ve Finans Enstitüsü’nden Alexey Belogoryev, “Teorik olarak BOTAŞ, iki ila üç yıl içinde Rus gazı ithalatını durdurabilir. Ancak bunu yapmayacak, çünkü Rus gazı fiyat açısından rekabetçi ve BOTAŞ’a diğer tedarikçilere karşı baskı kurma imkânı veriyor” dedi.
Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar ise ekim ayında yaptığı bir televizyon röportajında, Türkiye’nin Rusya, İran ve Azerbaycan dahil tüm tedarikçilerden gaz almaya devam etmesi gerektiğini belirtirken, ABD LNG’sinin daha ucuz bir alternatif sunduğunu ifade etti. Bakanlık, gelecekteki anlaşmalar ve fiyatlandırmalar hakkında yorum yapmazken, Gazprom da Reuters’ın sorularına yanıt vermedi.
