Özbekistan’da cezaevlerinde mahkumlar için ilginç bir uygulama başladı. Artık klasik eserleri okuyup sınavı geçen mahkumların cezalarından gün düşebilecek.
Özbekistan senatosu, mahkumlara cezalarını kısaltma imkanı veren dikkat çekici bir yasayı kabul etti. Yeni düzenlemeye göre, onaylı listede yer alan her kitap için üç gün indirim kazanılacak. Yılda en fazla 30 gün erken tahliye şansı mümkün olacak. Müebbet hapis cezalılar kapsam dışında kalsa da yetkililer, 13.500’den fazla mahkumun bu sistemden yararlanabileceğini söylüyor.
Dünyadan örnek alındı
İçişleri Bakanlığı yetkilisi Şahrizod Şokirov, reformun başka ülkeler incelenerek hazırlandığını belirterek “Brezilya’da 2012’den beri mahkumlar okudukları her kitap için dört gün ceza indirimi alıyor. İtalya ve Bolivya’da da benzer sistemler var. Biz de bu modeli kendi hukukumuzla uyumlu hale getirdik” dedi.
Kitabı okumak yeterli deği, mahkumlar ayrıca sınava girerek içeriği anladıklarını kanıtlamak zorunda. Komisyon, cezaevi idaresi, yerel konseyler ve sivil toplum temsilcilerinden oluşacak. Başarılı olanlar indirim hakkı kazanacak.
‘Mahkumlar için yeni bir fırsat’
Cumhuriyet Maneviyat ve Eğitim Merkezi uzmanı Begmat Ochilov, uygulamanın amacını şöyle özetleyerek: “Okuma, mahkumlara kendilerini sorgulama ve başkalarını anlama imkanı veriyor. Bu hem ahlaki gelişimlerine katkı sağlıyor hem de gelecekte suç işlemelerini engelliyor” dedi.
Mahkumlar için hazırlanan listede hem Özbek edebiyatı hem de dünya klasikleri yer alıyor. Ernest Hemingway’in İhtiyar Balıkçı ve Deniz, Franz Kafka’nın Dava, Ray Bradbury’nin Fahrenheit 451 gibi eserler öne çıkıyor.
Uzmanlar ve hukukçular, uygulamayı büyük ölçüde olumlu karşıladı. Yetkililer ise bu sistemin, cezalandırmadan çok eğitime dayalı bir yaklaşımın göstergesi olduğunu vurguluyor.
