Türkiye’nin kalbi Marmara ve İstanbul, nüfus, ekonomi ve sanayi açısından ülkenin en yoğun bölgesi konumunda. Son depremler, yapı stoğu ve riskleri yeniden gündeme taşırken, bölgenin taşıdığı ekonomik ve sosyal ağırlık da bir kez daha ortaya çıktı.
23 Nisan’da Türkiye’nin en büyük şehri olan sosyal ve ekonomik olarak bir anlamda ülkenin kalbi niteliğindeki metropol İstanbul’da ve Marmara Bölgesi genelinde de hissedilen bir deprem yaşandı. Akıllara ilk gelen beklenen büyük Marmara (İstanbul) depremi oldu. Peki, Marmara ve İstanbul, Türkiye için sayısal olarak ne anlama geliyor?
Türkiye’de deprem gerçeği
17 Ağustos 1999 tarihinde yaşanan büyük deprem felaketinin merkez üssü Gölcük olup resmi verilere göre 7,8 büyüklüğündeki depremde hayatını kaybedenlerin sayısı 17 bin 480 kişi oldu. İstanbul’da da hissedilen bu deprem Avcılar’da yıkıma yol açarken, daha önce de çok kayıplar yaşanmış olmasına karşın Türkiye’nin gündemine “deprem” gerçeğini soktu. Bu büyük felaketin hemen 3 ay sonrasında 12 Kasım’da Düzce’de 7,5 büyüklüğündeki depremde de 763 kişi hayatını kaybetti.
Son 100 yılda Türkiye’de 7’nin üzerinde büyüklükte 16 deprem meydana gelirken, bu depremlerin 3’ü 2000’li yıllarda meydana geldi. 2011’de 7,2 Van Depremi’nde 644 kişi hayatını kaybederken, 6 Şubat 2023’te 9 saat arayla Kahramanmaraş’ta merkez üsse Pazarcık olan 7,7 ve Elbistan olan 7,6’lık iki deprem meydana geldi. 11 ilde yıkıma yol açan bu depremlerde resmi verilere göre 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti.
Türkiye, deprem kuşakları üzerinde yaşadığı ve yapı stoğundaki sorunlarla 1999’da ilk kez bilimsel olarak yüzleşirken, 2023’te de büyük kayıplar yaşanan yıkımlarla yeniden gözler Türkiye’nin en yoğun bölgesine döndü.
Marmara Bölgesi ve İstanbul’un sayısal verileri
Nüfus
Türkiye nüfusunun yüzde 31’i Marmara Bölgesi’nde yaşıyor. Sadece İstanbul özelinde bu oran yüzde 18 oluyor. 2024 yılında 85 milyon 664 bin 944 kişi olan Türkiye nüfusunun, 15 milyon 701 bin 602’si İstanbul’da, toplamda 26 milyon 549 bin 840 kişi de Marmara Bölgesi’nde yaşıyor.
GSYH
TÜİK verilerine göre, il düzeyinde cari fiyatlarla Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) hesaplamalarına göre; 2023 yılında İstanbul 8 trilyon 60 milyar 358 milyon TL ile en yüksek GSYH’ye ulaştı ve toplam GSYH’den yüzde 30,4 pay aldı.
Marmara Bölgesi’nin GSYH payı ise yüzde 44 oluyor.
Kişi başına GSYH’de 2023 yılında, Kocaeli 516 bin 460 TL ile ilk sırada yer aldı.
Sanayi
2017 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayınlanan verilere göre, Türkiye’de sanayi işletmelerinin yüzde 41’i Marmara Bölgesi’nde bulunurken, bunun yüzde 55,3’ü İstanbul’da bulunuyor. 
Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşunun 151’i İstanbul’da, İstanbul dahil 243’ü de Marmara Bölgesi’nde yer alıyor.
Konut
Türkiye’de 2021 yılı verilerine göre, toplamda 25 milyon 329 bin 833 hane bulunuyor. Bunların 11 milyon 14 bin 393’ü yüzde 43’ü 2000 yılı öncesinde inşa edilmiş.
İstanbul’da ise 4 milyon 755 bin 86 hane bulunurken, 2 milyon 244 bin 109’u yani yüzde 47’si 2000 yılından önce yapılmış.
Türkiye’deki hane sayısının yüzde 19’u İstanbul’da, yüzde 32’si Marmara Bölgesi’nde bulunuyor.
