IMF’in dünyanın 30 büyük ekonomisini 2024 rakamlarını baz alarak hazırladığı rapora göre Türkiye’nin cari açığı, enerji fiyatlarındaki düşüş, altın ithalatındaki azalma ve turizm gelirlerindeki güçlü artış sayesinde 2024’te GSYH’nin %0,8’ine geriledi. 2023’te bu oran %3,5’ti. Bu, son yılların en hızlı iyileşmelerinden biri olarak dikkat çekti.
Ancak raporda bu iyileşmenin yapısal bir yatırım artışından değil, özel sektörün tasarruflarını artırmasından kaynaklandığına vurgu yapıldı. Yani ekonomik büyümenin uzun vadede sürdürülebilir olması için yatırımların yeniden canlandırılması gerektiği mesajı verildi.
Rezervler toparlandı ama risk altında
Türkiye’nin brüt uluslararası rezervlerinin 2024 sonunda 155 milyar dolara yükseldiği aktarılan raporda IMF, bu seviyenin hâlâ uluslararası standartlara göre düşük olduğuna dikkat çekti. Fon’un rezerv yeterliliği ölçütüne göre Türkiye, %72 ile kritik eşiğin altında bulunuyor.
Mart 2025’te Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasıyla yaşanan “rezerv erimesi”, piyasada kırılganlık algısını artırmıştı. IMF, bu tip ani kayıpların önlenmesi için rezerv birikiminin fırsatçı bir şekilde artırılması gerektiğine dikkat çekiyor.
TL aşırı değerli!
IMF, 2024’te TÜFE bazlı reel efektif döviz kurunun %12,9, ÜFE bazlı kurun ise %12,7 değer kazandığını belirtiyor. Yapılan analizler, TL’nin %5,2 aşırı değerli olduğunu gösteriyor.
Bu durum, ihracatçıların rekabet gücünü zayıflatabilecek bir unsur olarak öne çıkıyor.
Sermaye girişleri 2023’e göre düştü
Net sermaye girişleri 2024’te GSYH’nin %1,7’si seviyesinde kalarak 2023’teki %4,5’lik seviyenin altında gerçekleşti. Portföy yatırımlarında hafif bir artış yaşansa da doğrudan yabancı yatırımlar sınırlı kaldı.
Raporda, 2025-2030 döneminde Türkiye’nin her yıl GSYH’nin yaklaşık %15’i kadar dış borç geri ödemesi yapacağı ve bu nedenle finansman ihtiyacının yüksek kalacağı ifade edildi.
IMF’den politika tavsiyeleri
Fon, Türkiye’nin dış ekonomik kırılganlıklarını azaltması için şu adımları önerdi:
Para politikasında sıkı duruş ve enflasyonla mücadelede kararlılık.
Mali disiplin ve kamu harcamalarının kontrolü.
Ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ve ihracata dayalı büyüme modeli.
Yatırım ortamını iyileştirecek hukuki güvence ve rekabet reformları.
Rezerv birikimini güçlendirecek, şoklara karşı dayanıklılığı artıracak stratejiler.
2024’te dış ekonomik pozisyonun arka planı
Türkiye’nin net uluslararası yatırım pozisyonu 2020-2024 arasında ortalama GSYH’nin %-34,5’i seviyesinde gerçekleşti.
2023’te GSYH’nin %-27,5’i olan net uluslararası yatırım pozisyonu, 2024’te %5,2 iyileşerek %-22,3’e yükseldi.
Ancak kısa vadeli dış borcun yüksekliği ve rezervlerin sınırlı oluşu, dış şoklara karşı kırılganlığı sürdürüyor.
IMF Türkiye’nin büyüme tahminlerini revize etti
IMF’nin “Küresel Ekonomi: Kalıcı Belirsizlik Ortamında Zayıf direnç” isimli raporunda 2025 yılı küresel büyüme tahmini yüzde 3’e, 2026 için yüzde 3,1’e yükseldi.
Kurum Türkiye ekonomisi için 2025 ve 2026 büyüme tahminlerini de yukarı yönlü revize etti.
2025 tahmini yüzde 2,7,’den yüzde 3’e, 2026 tahmini yüzde 3,2’den yüzde 3,3e yükseldi.
Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) yayımladığı son Türkiye ekonomi değerlendirmesinde, 2024’teki dış ekonomik pozisyonun, orta vadeli ekonomik temellerin ve ideal politika çerçevesinin işaret ettiği seviyeden zayıf olduğu vurgulandı. IMF, cari açığın daralmasına rağmen rezervlerdeki kırılganlığın sürdüğünü ve para politikasında sıkı duruşun korunması gerektiğini bildirdi.
