ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergilerinin yürürlüğe girmesinin ardından ABD’li yatırım devi Morgan Stanley tarifelerin sektörel etkileri mercek altına aldı. Yeni bir analiz yayımlayan analistler, ‘Gümrük vergileri hikayesi henüz bitmedi’ diyerek 2025’te gümrük vergilerinin küresel ticarette oynaklık ve belirsizlik yaratmaya devam edeceğini öngörüyor.
ABD Başkanı Trump’ın ülkeler için açıkladığı tarifeler dünya borsalarını, altın ve para piyasalarını hareketlendirmişti. Piyasalar ticaret anlaşmasını etkilerini kısa süreli de olsa geride bırakırken ABD’li yatırım bankası Morgan Stanley’den yeni bir analiz geldi.
Gümrük vergisi hikayesi bitmedi
Yeni anlaşmalar, değişen son tarihler ve politika gecikmeleri işletmeler ve yatırımcılar için sürekli bir belirsizlik yaratıyor. Piyasalar ABD’nin AB ve Japonya ile yaptığı son anlaşmaları kutlarken, gümrük vergisi hikayesi henüz bitmedi. Morgan Stanley analistleri yakın tarihli bir notta, bu gerçeğin yıl sonuna kadar ve sonrasında da devam edeceği konusunda uyardı.
“Yeni anlaşmalar netlik veya yasal temellerden yoksun”
Morgan Stanley analistleri yayımladıkları notta gümrük vergilerinin etkilerinin devam edeceğini dikkat çekerek, “Gümrük vergileri muhtemelen hareketli bir hedef olmaya devam edecek. Duyurulan anlaşmalar netlik veya yasal temellerden yoksun. Bu durum, kalıcılıklarını değerlendirmeyi zorlaştırıyor.” Analistler, duyurulan anlaşmaların genellikle “yasal bir yapı, yasama süreci ve sektör ayrıntılarından yoksun olduğunu… özellikle yatırım yapmaya çalışan işletmeler için önemli sorular ortaya çıkardığını” belirtti.
“Oynaklık ve uygulama riskleri devam ediyor”
Morgan Stanley, “Küresel bazda yüzde 10-15 civarında istikrarlı bir gümrük vergisi durumu” bekliyor. Çin için daha yüksek oranlar (potansiyel olarak %20-45) öngörülüyor. Analistler, son dönemdeki anlaşma başlıklarının “uygulanması ve takibi zor” olduğu için oynaklık ve uygulama risklerinin devam ettiğini vurguluyor. Analizde “Toplamda ticaret politikası belirsizliği hala yüksek. Bu anlaşmaların uygulanması ve takibi zor olduğu için gelecekte sürtüşme potansiyeli bulunuyor” ifadelerine yer verildi.
“Mevcut gümrük vergisi manzarası belirsiz”
ABD ile yapılan anlaşmalara rağmen, belirsizliği devam ettiğini belirten analistler “Ağustos sonrası gümrük vergisi manzarası temel senaryomuzla büyük ölçüde tutarlı kalmaya devam ediyor. Ancak, ithalat paylarındaki oynaklık, USMCA kapsamındaki uyum oranları ve nakliye verilerindeki doğal gecikme nedeniyle gümrük vergisi seviyelerini kesin olarak belirlemenin zor olduğu konusunda uyarıyoruz.” dedi.
Analistler, nakliye gecikmeleri ve transit muafiyetler sona ererken “Haziran ve Temmuz’da orta onlu rakamlarda etkili bir gümrük vergisi oranına yakınsama” bekliyor. Morgan Stanley “Haziran TÜFE verisinde gümrük vergisi kaynaklı enflasyonun çok net işaretlerini gördük” uyarısı yaparken, fiyatlara yansılamaları noktasında da “Gümrük vergilerinin önümüzdeki aylarda fiyatlarda 1 puana kadar seviye değişimine neden olmasını, ardından talep yumuşadıkça azalmasını” bekliyor.
“Tedarik zincirlerine kayma yaşanıyor”
Morgan Stanley analistleri, elektronik tedarik zincirlerinde Vietnam ve Hindistan’a doğru önemli bir kayma olduğuna işaret ederek “İlk çeyrekteki ithalat artışının yaklaşık yüzde 80’i altın, ilaçlar ve yapay zeka ile ilgili mallar dahil olmak üzere sadece yedi HS6 kategorisi tarafından yönlendirildi. Bunlar hariç tutulduğunda, 2024 seviyelerine kıyasla kümülatif fazla ithalat, yıllık ithalatın %2’sinden daha azdı” yorumunu yaptı.
Gümrük vergileri sektörel ayrışma yarattı
Analistler vergilerin sektörel etkilerine de değinerek notta şu detaylara yer verdi:
“Gümrük vergileri, Fabrikasyon Metal Ürünler (232. Bölüm gümrük vergileri) ve Tekstil ve Giyim gibi sektörlerde en yüksekti… Mayıs ayı oranları sırasıyla %24 ve %20 civarında yüksek kalmaya devam etti. Ancak bu sektörler toplam ithalatın nispeten küçük bir kısmını oluşturuyor. Buna karşılık, Bilgisayarlar ve Elektronik, Kimyasallar ve İlaçlar ve yakıtlar gibi yüksek hacimli kategoriler %10’un altında çok daha düşük gümrük vergisi oranlarıyla karşı karşıya kaldı.”
Analistler, bunun “toplam enflasyonist etkiyi azalttığını” ekledi. Maliyetler tamamen ABD ithalatçılarına düşüyor, ihracatçılara değil. “Fiyatlardan ziyade hacimler geri çekiliyor… [ancak] gümrük vergisi hikayesinin henüz başındayız ve her şey çok değişken durumda.” yorumunu yaptı.
