Eurostat’ın çarpıcı verileri, Türkiye’deki ekonomik zorlukların boyutunu gözler önüne seriyor. Araştırmaya göre; Türkiye’de yaşayan her 100 kişiden yaklaşık 40’ı, maddi yetersizlik nedeniyle iki günde bir düzenli olarak et, tavuk, balık veya eşdeğer protein içeren bir öğün yiyemiyor.
Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yayımlanan son verilere göre, Türkiye’de halkın büyük bir kısmı en temel gıda ihtiyacını karşılamakta zorlanıyor. 2024 yılı itibarıyla ülkede yaşayan her 100 kişiden 39,3’ü, maddi imkânsızlıklar nedeniyle iki günde bir et, tavuk, balık ya da eşdeğer bir vejetaryen öğün tüketemiyor. Bu oran, Türkiye’yi Avrupa Birliği ülkeleri arasında en olumsuz tabloya sahip ülkelerden biri konumuna getiriyor.
2023 yılında ise aynı göstergenin %45,8 olduğu kaydedilmişti. Son bir yılda 6,5 puanlık bir iyileşme yaşansa da, veriler Türkiye’de milyonlarca kişinin hâlâ düzenli ve dengeli beslenme hakkından yoksun olduğunu gözler önüne seriyor.
Yoksulların yarısından fazlası protein bazlı sağlıklı bir öğüne ulaşamıyor
Verilere göre tablo, yoksulluk riski altındaki bireyler için çok daha karanlık. Medyan gelirin %60’ından daha az gelirle yaşamaya çalışan bu grupta, yeterli öğün tüketemeyenlerin oranı 2024’te %54,0 olarak kaydedildi. Karar’ın haberine göre bu oran 2023’te %58,5 idi. Yani yoksulların yarısından fazlası protein bazlı sağlıklı bir öğüne ulaşamıyor.
Eurostat aynı zamanda şiddetli maddi ve sosyal yoksunluk (SMD) içinde yaşayan kesimin verilerini de açıkladı. Bu grupta iki günde bir et ya da eşdeğeri bir öğün yiyemeyenlerin oranı 2024 itibarıyla %57,9 seviyesinde.
Türkiye Avrupa’nın en yüksek oranına sahip
Bu veriler, Türkiye’nin artık yalnızca yoksulluk altındaki kesimlerde değil, toplam nüfus bazında da Avrupa’nın en yüksek oranına sahip ülkesi olduğunu ortaya koyuyor. 2024 itibarıyla Türkiye, %39,3’lük oranla Avrupa genelinde ilk sıraya yerleşti. Onu izleyen Romanya’da bu oran yaklaşık %33, Bulgaristan’da ise %20 civarında.
Buna karşılık, Almanya’da iki günde bir protein içeren bir öğün tüketemeyenlerin oranı sadece %8,2, Fransa’da ise %7,9. Avrupa Birliği ortalaması ise %8,3 seviyesinde. Yani Türkiye, AB ortalamasının yaklaşık beş katı kadar daha yüksek bir yoksunluk oranıyla dikkat çekiyor.
Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin kesimhane verileri
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) küresel et fiyatlarındaki rekor artışı ortaya koyan verileri, Türkiye’deki kırmızı et piyasasına da yansıdı. Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin kesimhane verilerine göre, Türkiye’de dana ve kuzu etinde yıllık fiyat artışları %30’u aştı. Dana bıçak yağsız etin kilogram fiyatı 452,57 TL’ye ulaştı. Bu rakam geçen yıla kıyasla %32,7 artış anlamına geliyor.
Bölgesel bazda en yüksek dana eti fiyatı 463,40 TL ile Karadeniz’de görülürken, en düşük fiyat 425,50 TL ile Ege Bölgesi’nde kaydedildi. Kuzu etinde de ortalama fiyat 476,06 TL oldu. Yıllık artış oranı %26,2’ye ulaşırken, Marmara ve Ege Bölgeleri 500 TL’yi aşan fiyatlarla öne çıktı. Ankara Ticaret Borsası verileri ise dana butun 496,9 TL, karkas etin 460,33 TL ve dana kolun 416,1 TL’den işlem gördüğünü ortaya koydu. Türkiye’de kırmızı et fiyatlarındaki artış oranı, yıllık tüketici enflasyonunu aşarak dar gelirli tüketicinin alım gücünü zorlayan bir tablo oluşturdu.
