Birleşmiş Milletler (BM), ABD’nin yaptırım uyguladığı Filistin Özel Raportörü Francesca Albanese’nin diplomatik dokunulmazlığını korumak için Uluslararası Adalet Divanı’na (ICJ) çağrı yaptı.
Albanese, BM tarihinde yaptırıma uğrayan ilk özel raportör olmuştu.
BM Filistin Özel Raportörü Albanese, İsrail’in 22 aydır Gazze’deki katliamlarını belgeleyen ve insan hakları ihlallerine son verilmesi için çağrı yapan uluslararası seslerden biri.
Albanese, ‘dünyadaki ahlaki ve siyasi yolsuzluğun’ İsrail’in Gazze’de soykırım yapmasının önünü açtığını vurguluyor.
Amerikalı yazar ve gazeteci Chris Hedges, son yazısında, Albanese’nin İsrail ve müttefiklerince ölüm tehditleri aldığını ve bir karalama kampanyasına maruz kaldığını anlatmıştı: “Albanese’ye saldırılar çivisi çıkmış bir dünyanın habercisi. ABD ve İsrail gibi başıbozuk devletlerin hiçbir sorumluluk ya da sınırlama olmaksızın savaş suçu işlemesine ve soykırım yapmasına izin veriliyor.”
Yaptırıma uğrayan ilk raportör
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio geçen çarşamba ‘İsrail ve ABD’ye karşı yürüttüğü siyasi ve ekonomik savaş kampanyası’ gerekçesiyle Albanese’ye yaptırım uygulanacağını duyurmuştu.
Böylece Albanese BM tarihinde yaptırıma uğrayan ilk özel raportör olmuştu.
Fakat Albanese yaptırımları reddettiğini ve sadece işine odaklandığını söylemişti: “Mafyavari tehdit yöntemleri için bir yorum yapamayacağım. Şu anda BM üyesi devletlere soykırımı durdurmak için sorumluluklarını hatırlatmakla meşgulüm.“
ABD’nin yaptırımı anlaşmayı ihlal ediyor
Middle East Eye’a konuşan BM uzmanları ve akademisyenlere göre ABD’nin de taraf olduğu 1946 Birleşmiş Milletler Ayrıcalıklar ve Dokunulmazlıklar Sözleşmesi, BM özel raportörlerinin her türlü hukuki işleme karşı dokunulmazlığını güvence altına alıyor.
Gelgelelim Albanese’ye uygulanan yaptırımlar sözleşmedeki ‘hukuki işlem‘ tanımına giriyor ve anlaşmayı ihlal ediyor.
BM uzmanlarına tanınan bu dokunulmazlık, görevlerini bağımsızca ve kesintisizce yürütebilmelerini sağlıyor.
Uluslararası Adalet Divanı (ICJ), BM’nin en yüksek yargı organı. Fakat iki devlet arasındaki bir anlaşmazlıkta ABD’nin rızası olmadan doğrudan yargı yetkisi kullanamıyor.
Yine de ülkeler, BM Genel Kurulu veya yetkili başka BM organları aracılığıyla mahkemeden danışma niteliğinde görüş talep edebiliyor. Bu tür görüşler yasal olarak bağlayıcı olmasa da, uluslararası hukuk bakımından güçlü ve etkili sayılıyor.
‘Görevi kapsamında söyledikleri nedeniyle cezalandırılıyor‘
BM’de insan hakları raportörü Ben Saul şöyle dedi: “BM Genel Sekreteri (Antonio Guterres) bu tür ihlallere karşı ABD’ye doğrudan itiraz ederek yaptırımların kaldırılmasını talep edebilir. Veya BM Genel Kurulu ICJ’den görüş talep edebilir.”
Uluslararası mahkemeler konusunda önde gelen uzmanlardan Sergey Vasiliev’se “Bağımsız bir BM uzmanı olan Albanese, görevi kapsamında söyledikleri nedeniyle ABD hükümetince cezalandırılıyor” dedi.
Albanese’nin ofisi, İsrail’e yardım eden ülkeleri ve şirketleri ortaya çıkarmasının yanısıra Gazze ve Batı Şeria’da işlenen savaş suçlarını belgeleyen ayrıntılı raporlar yayımladı.
Örneğin bu raporlardan birinin başlığı ‘Sömürgeci Yok Etme Olarak Soykırım’ idi.
Mersin Limanı’na gelen gemi için çağrı
Albanese geçen hafta Mersin Limanı’na gelen VELA gemisinin İsrail Askeri Endüstrisi (IMI) için çelik taşıdığını duyurmuş ve Türk yetkililere geminin İsrail’e ulaşmasını engellemeleri için çağrı yapmıştı.
