Türkiye’de özellikle son 5 yılda hızla artan kira ve ev fiyatları barınma konusunu tartışmaya açarken, asgari ücretlinin kira ödemesi ve ev alması 2010’dan bu yana nasıl değişim gösterdi?
Kira ve ev fiyatları son 14 yılda katlanarak artarken, asgari ücretlinin gelirindeki değişime göre kira ödeniyor ama ev sahibi olmak gittikçe zorlaşıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK’in 2022 Nisan’dan bu yana açıklamadığı madde sepeti fiyatlarında yer alan ‘Kiracı Tarafından Ödenen Gerçek Kira’ ücretleri ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan Konut Birim Fiyat verilerinden 2010-2015-2020 ve 2024 yılları sonundaki duruma bakıldığında değişim görülüyor.
Kiralardaki artış
2010 yılı sonunda TÜİK’in verilerine göre, gerçek kira 488,11 TL olurken, 2015 yılında 669,22 TL’ye, 2020 yılında 1.122,14 TL’ye çıkıyor. TÜİK’in harcama kalemlerindeki artış oranında incelendiğinde, son olarak 2022 Nisan’da açıkladığı fiyat olan 1.408,73 TL üzerinden 2024 sonuna artış oranı yüzde 480 oluyor. Bu artış oranıyla 2024 sonunda enflasyon hesaplamasında TÜİK, kirayı 8.170,65 TL olarak alıyor.
Ev fiyatlarındaki artış
TCMB’nin verilerine göre, Türkiye’de konut birim fiyat üzerinden 100 metrekare bir evin fiyatı 2010’da 106 bin 270 TL, 2015’te 221 bin 720 TL, 2020’de 397 bin 200 TL olurken, 2024 sonunda 3 milyon 606 bin 130 TL oluyor.
Ev fiyatlarının kiraya oranı artıyor
Ev fiyatlarındaki artış ile kiralardaki artış yarışırken orana bakıldığında ev fiyatlarının daha önce gittiği görülüyor.
2010’da ev fiyatı yaklaşık 218 kira ederken, 2015’te 331, 2020’de 354 ve 2024’te ise 441 kiraya çıkıyor.
Asgari ücretli ne durumda?
Asgari ücret, bu dönemlerde TÜİK’in hesapladığı kiralara oranla avantajlı konuma geçerken, TCMB’nin hesapladığı konut fiyatlarında ise geriye düşüyor.
2010’da asgari ücretin TÜİK’in hesapladığı kiraya oranı 1,56 olurken, yani asgari ücret 1,5 kira ederken, 2015’te bu oran 1,80’e çıkıyor. 2020’de asgari ücret 2,07 kiraya karşılık gelirken, 2024’te bu oran 2,08 oluyor.
Ancak iş ev almaya gelince tablo değişiyor. Ev fiyatlarına oranla asgari ücret geriliyor. 2010’da asgari ücret bir ev fiyatının yüzde 0,72’si oranında olurken, 2024 gelindiğinde bu oran yüzde 0,47’ye geriliyor.
Özetle, asgari ücretli Türkiye genelindeki kiraları ödemekte zorlanmazken, ev almak konusunda zor düşüyor. 
