Yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ithalatının 10 yıllık faturası 1,16 trilyon dolara ulaşırken, bu ürünlerden kaynaklı dış ticaret açığı 450 milyara dayandı.
Türkiye yıllardır ödemeler dengesinde yüksek miktarlı açığa sebep olan yüksek ve orta yüksek teknolojili ürünlerin üretimini artırmak için ciddi teşvikler verdi. Ancak bu teşvikler dış ticaret verilerine olumlu yönde yansımadı. Son 10 yıllık dönemde yüksek ve orta yüksek teknolojili ürün ithalatına 1 trilyon 160 milyar lira öderken, ihracat 711 milyar 603 milyon dolarda kaldı. Öte yandan tüm çabalara rağmen, yüksek teknolojili ürünlerin toplam ihracat içindeki payı yüzde 4’lük barajı geçemedi, 2024’te bu oran yüzde 3.6 oldu.
EKONOMİ’nin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı hesaplamalara göre 2015 yılından bu yana geçen 10 yıllık zaman dilimlinde Türkiye’nin yüksek teknolojili ürün ihracatı 64 milyar 123 milyon dolar olurken, aynı dönemde ithalat 265 milyar 860 milyon dolar oldu. Bu kalemde verilen açık miktarı 201 milyar 737 milyon dolar olarak hesaplandı. Orta Yüksek Teknolojili ürünlerde ise 647 milyar 540 milyon dolarlık ihracata karşılık 894 milyar 797 milyon dolarlık ithalat yapıldı ve 247 milyar 257 milyon dolarlık açık oluştu. Böylece 10 yıl içinde yüksek ve orta yüksek teknolojili ürünlerin dış ticaretinde verilen toplam açık miktarı 448 milyar 994 milyon dolara ulaştı.
İthalat 1,1 trilyon doları aştı
Her iki kalemde de yani yüksek ve orta yüksek teknolojili ürünlerde 2015 yılından bu yana yapılan toplam ithalat 1 trilyon 160 milyar 657 milyon dolar oldu. Orta yüksek teknolojili ürünlerde açık yüksek teknolojili ürünlere göre daha yüksek miktarda gerçekleşti. 2015-2020 yılları arasında yıllık ortalama 60-70 milyar dolarlık ithalatı yapıldığı orta yüksek teknolojili ürünlerde, 2021’de ithalat miktarı 95 milyar dolara çıktı. Bunu takip eden yıllarda ise 100 milyar dolar sınırını aştı ve 2022’de 108.4 milyar dolar, 2023’te 125.4 milyar dolar oldu. Bu aynı zamanda tüm zamanların en yüksek ithalat miktarı olarak kayıtlara geçti. 2024’te ise ithalat 122 milyar 822 milyon dolarlık ithalat yapıldı. Yüksek teknolojili ürün ithalatında ise 2015’ten 2022’ye kadar hep 20-28 milyar dolar arasında ithalat gerçekleştirildi. 2023’te 31.2 milyar dolar ile en yüksek seviyenin görüldüğü yüksek teknolojili ürün ithalatında 2024 yılında ise 30.9 milyar dolarlık ithalat yapıldı
Yüksek teknoloji ihracatı 10 milyar doları aşamadı
2015’te 4.8 milyar dolar seviyesinde olan yüksek teknolojili ürün ihracatı, 2016’da 4.6 milyar dolar olurken 2021’de 6.4 milyar dolara yükseldi. 2023’te 9.1 milyar dolar ile en yüksek seviyesine ulaşan yüksek teknolojili ürün ihracatı, geçen yıl ise 8.7 milyar dolarda kaldı.
Orta yüksek teknolojili ihracatta performans arttı
Buna karşılık orta yüksek teknolojili ürünlerin ihracat performansı ise çok daha iyi seviyelerde gerçekleşti. 2015’te 42.2 milyar dolar seviyesinde olan ihracat, 2018’de 57.3 milyar dolara, 2019’da 62.2 milyar dolara, 2021’de 71 milyar dolara yükseldi. 2023’te 88 milyar dolar olan orta yüksek teknolojili ihracat, geçen yıl ise 92.3 milyar dolar ile en yüksek seviyesine ulaştı.
