TÜİK’in 2024 yılı atık istatistiklerine göre, imalat sanayi, maden işletmeleri, termik santraller, OSB’ler ve hanelerde toplam 120 milyon ton atık ortaya çıktı. Oluşan atıkların yüzde 70,1’i lisanslı işleme tesislerine gönderilirken, yüzde 12,1’i iş yerlerinde geri kazanıldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait atık verilerini paylaştı. Buna göre, imalat sanayi tesisleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri ve hane halklarında geçen yıl toplam 120 milyon ton atık oluştu. Bu miktarın 42,2 milyon tonu ise tehlikeli atıklardan oluşuyor.
İmalat sanayi iş yerlerinde ise toplam atık miktarı 24,4 milyon ton olarak kaydedildi; bunun 4,2 milyon tonu tehlikeli sınıfına giriyor. Oluşan atıkların yüzde 70,1’i lisanslı işleme tesislerine gönderilirken, yüzde 12,1’i iş yerlerinde geri kazanıldı. Düzenli depolama tesislerine yönlendirilen atık oranı yüzde 10,8, yakma tesislerine gönderilenler yüzde 2,6, belediye veya OSB yönetimlerince toplanan atıklar yüzde 2,4, iş yeri sahasında depolananlar yüzde 1,8, diğer yöntemlerle bertaraf edilenler ise yüzde 0,1 olarak kayıtlara geçti.
Maden işletmelerinde atık miktarı 1 milyar tonu aştı
Maden işletmelerinde dekapaj malzemesi/pasa hariç 40,5 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi/pasa dahil oluşan toplam 1 milyar 61 milyon ton atığın yüzde 99,99’u mineral atıklardan meydana geldi. Toplam atığın yüzde 85,1’i pasa sahalarında, atık barajlarında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi, yüzde 12,5’i ocak içine geri dolduruldu, yüzde 2,4’ü ise diğer yöntemlerle geri kazanıldı ya da bertaraf edildi.
Termik santrallerde 26,5 milyon ton atık
Termik santrallerde 10,4 bin tonu tehlikeli olmak üzere toplam 26,5 milyon ton atık oluştu. Toplam tehlikesiz atığın yüzde 84,6’sını kül ve cüruflar, yüzde 15,4’ünü diğer atıklar oluşturdu. Toplam atığın yüzde 86,9’u kül dağı ve kül barajında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilirken yüzde 13,1’i lisanslı tesislere gönderildi, maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı veya diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri, atık su arıtımı ve benzeri idari faaliyetleri sonucu 196 bin tonu tehlikeli olmak üzere 397 bin ton atık ortaya çıktı. Oluşan atığın yüzde 95,5’i atık işletme tesislerine gönderildi, yüzde 4,5’inin diğer yöntemlerle bertarafı sağlandı.
Toplam 1401 belediyenin 1392’sinde atık hizmeti verildiği görüldü. Bu hizmetin sunulduğu belediyelerde toplanan 32,3 milyon ton atığın yüzde 88,9’u atık işleme tesislerine, yüzde 10,9’u belediye çöplüklerine gönderilirken yüzde 0,3’ü diğer yöntemlerle bertaraf edildi. Belediyelerde toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,09 kilogram olarak hesaplandı.
Belediyeler tarafından işletilen atık su arıtma tesislerinde 353 bin ton (kuru madde bazında) atık su arıtma çamuru oluştuğu tespit edildi.
Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen 195 milyon ton atığın 139 milyon tonu bertaraf edildi, 56 milyon tonu geri kazanıldı. Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton ve yakma tesislerinde 448 bin ton atığın bertarafı sağlandı.
Beraber yakma (ko-insinerasyon) tesislerinde 4,7 milyon ton atık yakılarak enerji geri kazanımı gerçekleştirildi. Kompost tesislerinde 124 bin ton, diğer tesislerde ise toplam 51,5 milyon ton metal, plastik, kağıt, mineral gibi atık geri kazanıldı.
Türkiye genelinde atık verileri kapsamlı kaynaklardan toplandı
Atık istatistikleri kapsamında, Türkiye’deki tüm belediyelerden, 50 ve üzeri çalışanı olan imalat sanayi iş yerlerinden, kurulu gücü 100 megavat ve üzeri tüm faal termik santrallerden, altyapısı tamamlanmış tüm OSB müdürlüklerinden, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne referans yıl için üretim beyan eden maden işletmelerinden, lisanslı veya geçici faaliyet belgeli tüm atık bertaraf ve geri kazanım tesisleriyle lisansı olmasa da belediyeler tarafından ya da belediyeler adına işletilen düzenli depolama, yakma ve kompost tesislerinden veri derlendi.
