ABD Başkanı Donald Trump’ın İsviçre süt ürünlerine getirdiği yüzde 39’luk gümrük vergisi, ülkenin yüzyıllık süt endüstrisini vurdu. Talep düşerken bazı çiftçiler fazla süt üretimini azaltmak için ineklerini erken kesime gönderiyor
İsviçre’nin Jura bölgesindeki yumuşak tepelerde çiftçi Boris Beuret, 60’tan fazla ineğiyle ilgileniyor. Taze otlarla beslenen bu ineklerin sütü, özel aromasıyla İsviçre’nin ünlü peynirleri ve çikolatalarına lezzet katıyor. Bu ürünlerin büyük kısmı Amerikan tüketicilerine gidiyor.
Ancak Beuret son dönemde sürüsünden bazı inekleri erken kesime gönderdi. Neredeyse her İsviçreli süt çiftçisi aynı şeyi yapmayı düşünüyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın ağustos ayında İsviçre’ye yüzde 39’luk cezalandırıcı gümrük vergisi açıklamasının ardından darbe, İsviçre süt endüstrisini sert vurdu. Peynir üreticileri, ABD talebinde beklenen düşüşe karşı üretimi kısmaya başladı.
Bu vergiler, zaten var olan bir sorunu daha da büyüttü: İsviçre’nin çok fazla sütü ve çok fazla ineği var.
Beuret, “ABD ile tarifeleri düşürmek için bir çözüm bulmamız gerekiyor, ama işler böyle devam ederse, daha fazla ineği kesime göndermeyi düşünmemiz gerekebilir” şeklinde konuştu.
İsviçre’nin devasa çanları, kahverengi-beyaz tüyleri ve kaliteli sütüyle ünlü inekleri, ülkenin simgelerinden biri. Hiç kimse, ABD ticaret politikasındaki ani bir değişikliğin yüzyıllardır süren bu yaşam biçimini tehdit edebileceğini düşünmemişti.
Afrika’daki tekstil fabrikaları kapanıyor, Avrupa’daki otomotiv tesisleri işçi çıkarıyor
Salı günü Trump, İsviçreli temsilcilerle görüştüğünü ve ticaret görüşmelerinin süreceğini söyledi. Bir gün sonra ise ABD Yüksek Mahkemesi, başkanın kapsamlı gümrük vergileri uygulama yetkisine ilişkin davada şüpheci bir tutum sergiledi. Yine de bu yıl ABD’nin ticaret ortaklarına uyguladığı tarifelerin etkileri artık netleşiyor: Afrika’daki tekstil fabrikaları kapanıyor, Avrupa’daki otomotiv tesisleri işçi çıkarıyor.
İsviçre için de riskler yüksek. Beuret’in çiftliğinin ardındaki meralar, ticaret savaşının sonuçlarını gözler önüne seriyor.
Beuret’in küçük süt çiftliği, ülke genelindeki 20 bin çiftlikten biri ve İsviçre’nin süt üretiminin yüzde 90’ını oluşturuyor. İsviçreli çiftçiler, endüstriyel ölçekli üretimle daha fazla kazanç elde edebilecekleri halde, geleneksel yöntemleri yaşatmayı tercih ediyor. Yaz aylarında yaklaşık 550 bin inek yemlenmek üzere yeşil Alp dağlarına çıkarılıyor. Bu, dünyanın en kaliteli sütlerinden birini sağlıyor.
Bu çiftliklerin ayakta kalabilmesi için İsviçre süt endüstrisi, süt üretimi ve fiyatları konusunda sıkı kotalar uyguluyor.
Bol yağış İsviçre’deki meraları otla zenginleştirdi, iyi beslenen inekler rekor düzeyde süt üretti
Ancak bu yıl olağanüstü yağışlı bir bahar, bol miktarda otun yetişmesine neden oldu. Son yıllarda artan sıcaklıklar yem kıtlığına yol açsa da Beuret’in ve diğer çiftliklerin inekleri bu sezon o kadar iyi beslendi ki rekor düzeyde süt ürettiler.
İsviçre süt sektörünü temsil eden IP Lait’in direktörü Stefan Kohler, “Normalde bu büyük bir sorun olmazdı; çünkü fazla süt, süt tozu veya donmuş tereyağına dönüştürülebilirdi, ancak Trump, yüksek tarifeleri açıkladığında, bütün planlar altüst oldu” ifadelerini kullandı.
ABD, Avrupa’dan sonra İsviçre’nin en büyük pazarı ve İsviçre peynir üretiminin yüzde 13’ünü ithal ediyor. Bu ihracatın yarısına denk geliyor ve Alplerin sütüyle yapılan birinci sınıf Gruyère peyniri ABD’ye ihraç ediliyor. Bunun yanında bu peynirlerin; delikli Emmentaler, Tilsiter ve Appenzeller gibi çeşitleri de var. Süt, aynı zamanda İsviçre çikolatalarında da kullanılıyor.
139 yıllık Margot Fromages şirketinin ortağı Anthony Margot, yeni tarife oranını duyduğunda şoke olduğunu söylüyor. İsviçreliler, Avrupa Birliği’nin sağladığı yüzde 15 civarında bir gümrük oranı bekliyordu. Ancak ek vergiler ve doların değer kaybıyla birlikte İsviçre için efektif tarife oranı yüzde 50’yi aşıyor.
İsviçre birçok ithal ürüne ‘sıfır’ gümrük vergisi uyguluyor, tarım ürünlerinde ise bu oran %100’ü buluyor
The New York Times’tan Liz Alderman’ın derlediği habere göre İsviçre, ithal edilen çoğu ürüne sıfır gümrük uyguluyor, ancak tarım ürünlerinde oranlar yüzde 100’ü bulabiliyor. Margot, “ABD açısından bu adil görünmeyebilir, ancak Trump’ın tarifeleri de adil değil” sözlerini kaydetti.
Yeni vergiler İsviçre’nin ABD’ye ihracatında fiyatları artırınca, Gruyère üreticileri üretimi yüzde 5 azaltma çağrısı yaptı.
Margot, “Etkisi anında hissedildi” şeklinde konuştu.
Şirketi, İsviçre’nin Gruyère üretiminin yüzde 10’unu olgunlaştırıyor. 36 bin tekerlek peynir, devasa mahzenlerde olgunlaşıyor ve aralarında ABD’nin de bulunduğu 40 ülkeye gönderiliyor. ABD’ye yılda 4 bin 500 ton Gruyère ihraç ediyor; alıcılar arasında Sam’s Club, Costco ve New York’taki Murray’s Cheese var.
Eskiden kilosu 15 ila 50 dolar arasında değişen peynirler artık 20 ila 70 dolara satılıyor.
Peynir üretimi azalınca, IP Lait çiftçilerin zarar görmemesi için süt fiyatlarındaki düşüşü sınırlayacak adımlar atılmasını önerdi. Kohler, “Zaten iyi havadan dolayı fazla üretimimiz vardı, ama Donald Trump’ın kararı bardağı taşırdı” dedi.
Kuruluş, yıllık süt üretiminin 50 bin ton azaltılmasını tavsiye etti. Bu, 25 bin ineğin ürettiği miktara eşit. En hızlı çözüm ise, bazı ineklerin normalden erken kesilmesiydi.
Aynı zamanda İsviçreli süt üreticileri birliği Swissmilk’in başkanı olan Beuret, bunu zaten yapmış durumda. Üç ineğini erken kesime gönderdi ve daha fazlasını gönderip göndermemeyi değerlendiriyor.
Çiftçilerin, olası bir yeni tarife anlaşması durumunda sürülerini hızlıca azaltmaktan çekindiklerini söylüyor. “İsviçre’de inek neredeyse kutsal bir hayvandır” diyen Beuret, “Daha fazla inek öldürmemiz gerektiğini söylerseniz, ülkede şok etkisi yaratır” şeklinde konuştu.
Alternatif arayışları
Yine de tercih edilen çözüm, fazla sütle baş etmenin başka yollarını bulmak. Bazı fikirler arasında İtalya’dan ithal edilen mozzarella yerine yerli üretim yapmak, daha fazla yoğurt üretmek ya da “dayanışma” kampanyalarıyla halkı daha fazla süt ürünü tüketmeye teşvik etmek var. Kohler’e göre bazı çiftçiler, ineklerin daha az süt üretmesi için yem miktarını biraz azaltmayı bile öneriyor.
Trump’ın tarifeleri, İsviçre hükümetini Latin Amerika, Hindistan ve Çin gibi yeni ticaret anlaşmalarını hızlandırmaya itti. Çin, İsviçre süt ürünlerine giderek daha açık hale geliyor.
Kohler sözlerini şöyle noktaladı:
“Amerikalılar bilmelidir ki, bütün dünya artık ABD olmadan ticaretini organize etmeye başlıyor”
