Küresel kakao krizi, Batı Afrika’daki olumsuz hava koşulları fiyatları rekor seviyelere getirdi. Çikolata üreticileri de maliyetleri tüketiciye yansıtmaya başladı. İngiltere ve ABD’de marketlerde şimdiden çikolata en hızlı pahalanan ürün oldu.
Küresel kakao üretiminin büyük bölümünü karşılayan Batı Afrika’daki olumsuz hava koşulları, zararlılar ve arz sıkıntısı, son yıllarda kakao fiyatlarını rekor seviyelere taşıdı.
Çikolata en yüksek yıllık fiyat artışına sahip kategori oldu
Bu artış, dünya genelinde perakende fiyatlarının yükselmesiyle birleşerek tüketici maliyetlerini artırıyor ve tatlı ürünlere olan talebi olumsuz etkiliyor. 2024 yılında İngiltere’de yapılan bir tüketici araştırması, çikolatanın marketlerde en yüksek yıllık fiyat artışına sahip kategori olduğunu ortaya koydu: Yüzde 11. ABD’de ise Hershey’s Kisses gibi popüler ürünlerin fiyatları yıllık yaklaşık yüzde 12 arttı.
“Kakaoda fiyatlar eski seviyelerine dönmez”
İsviçreli dev Lindt & Sprüngli’nin yöneticisi Adalbert Lechner, Nisan ayında CNBC’ye yaptığı açıklamada, kakao fiyatlarının “eski seviyelerine geri dönmeyeceğini” söyledi.
Kakao vadeli işlemleri bu yıl dalgalı seyretse de genel olarak düşüş gösterdi; Ocak başında ton başına 8,177 dolar olan fiyat, Ağustos ayında yaklaşık 7,855 dolara geriledi. Oysa üç yıl önce ton fiyatı 2,374 dolardı.
JPMorgan analisti: Düşüşler çikolata fiyatlarına yansımayacak
Ancak JPMorgan tarım emtiaları stratejisti Tracey Allen’a göre, bu düşüş kısa vadede çikolata fiyatlarına yansımayacak.
“Burada biraz gecikmiş bir etki söz konusu,” diyen Allen, çikolatacıların hala 2024’ün dördüncü çeyreğinde gördükleri yüksek kakao fiyatlarının etkisiyle karşı karşıya olduğunu belirtti.
Allen, “Bu yüksek fiyatlar tüm sektörde gecikmeli bir etki yarattı. İşletme maliyetlerinin artması tüketiciye yansıtılıyor. Piyasada hala ürün sıkıntısı var ve fiyatların uzun süre yüksek kalması olası” diye konuştu.
“Çikolata üreticilerinin kar marjı daraldı”
İsviçre çikolata üreticileri derneği Chocosuisse sözcüsü Lydia Toth, son iki yılda kakao fiyatlarının dört katına çıkmasının üretim maliyetlerini ciddi şekilde artırdığını ve özellikle perakende fiyatlarının gecikmeli yükselmesi nedeniyle üreticilerin kar marjlarını daralttığını söyledi.
Paskalya öncesi umut var
JPMorgan’dan Tracey Allen, önümüzdeki Paskalya dönemi için tabloyu biraz daha olumlu gördüklerini söyledi.
Üreticilerin talebi azalırken, kakao arzı artıyor. Ecuador ve Brezilya’daki yeni plantasyonların olgunlaşması ve daha iyi hava koşulları fiyatları baskılayabilir. Yine de kakao fiyatlarının uzun vadede yapısal olarak yüksek kalması bekleniyor; ton başına yaklaşık 6,000 dolar civarında.
Fiyatlar yüksek seviyelerde tutunabilir
Capital Economics iklim ve emtia ekonomisti Hamad Hussain, Fildişi Sahili ve Gana’daki uzun süredir devam eden verimlilik sorunları ve yıllarca süren yetersiz yatırımlar nedeniyle küresel arzın sıkı kalacağını söyledi.
“Bu durum, fiyatları tarihsel olarak yüksek seviyelerde tutacak ve çikolata fiyatlarını destekleyecek,” dedi.
ABD tarifeleri çikolata fiyatlarını artırabilir
Hussain ayrıca, hem ABD hem de İngiltere’de maliyetleri artırabilecek diğer faktörlere de dikkat çekti.
İngiltere’de asgari ücret ve çalışan katkı paylarındaki artışlar gıda ürünlerinin fiyatını yukarı çekiyor. ABD’de ise tarifeler önümüzdeki aylarda çikolata fiyatlarını artırabilir.
