Maliyet artışları, baskılanan döviz ve finansman zorlukları nedeniyle rekabet gücü azalan otomotiv tedarik sanayisinde yatırımlar durdu, istihdam kaybı hızlandı.
Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD), otomotiv sektörünü tedarik sanayi özelinde değerlendiren bir anket çalışması gerçekleştirdi. TAYSAD’ın Rekabetçilik Anketi’nde otomotiv tedarik sanayisinin son iki yılda yaşadığı büyük zorluklar ele alındı. Buna göre sektörün son iki yılda yaşadığı en büyük zorluk, yüzde 92 ile yüksek iş gücü maliyetleri oldu. Sektör temsilcileri ayrıca yüzde 82,22 ile baskılanan döviz ve yüzde 46,67 ile de faiz yükü/krediye erişim zorluğunu en büyük zorluklar arasında sıraladı.
Ankete katılan firmaların yüzde 64’ü son bir yılda istihdamında yüzde 10’dan fazla daralma yaşadığını, yüzde 74’ü ise bu yıl kapasite artırıcı yatırım planlamadığını ifade ediyor. Yani her 4 firmadan 3’ü yatırım yapmıyor. Sektörde birçok firmada kapasite kullanımı yüzde 70’in altına düştü. Firmaların büyük çoğunluğu siparişlerde azalma yaşıyor. Verilere göre kaybedilen projeler ağırlıklı olarak Çin’e yöneldi. Hindistan da ikinci sırada yer aldı.
İhracata dayalı döviz dönüşüm desteği isteniyor
TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Yakup Birinci, “Bu tablo, sadece mevcut durumu değil, geleceğe dönük beklentilerin de zayıfladığını ortaya koyuyor sorunlarının çözümü için sektörel ve yapısal önlemlerin vakit kaybetmeden hayata geçirilmesi gerekiyor” dedi.
Yerli tedarik sanayisinin küresel ölçekte güçlü bir konumda olduğunu vurgulayan Yakup Birinci, “Ancak iç pazarda yüksek maliyetler, finansmana erişimdeki darboğazlar ve döviz kurundaki dalgalanmalar bizi zorluyor. Özellikle işgücü maliyetlerindeki artış, sadece rekabet gücümüzü değil, üretimin sürdürülebilirliğini de tehdit eder boyutta. Bu kapsamda, istihdam ve ihracata dayalı bir döviz dönüşüm desteği düşünülebilir. Otomotiv tedarik sanayi firmalarına, her 100 kişilik istihdam için, belirlenecek ihracat tutarı karşılığında +1 puan döviz dönüşüm desteği sağlanırsa hem kayıtlı istihdam korunacak hem de tedarikçilerin ihracat iştahı artacaktır.”
Çin’den ithalat 5 yılda %156 arttı
Orta ve uzun vadeli yapısal tehditlerin de gündemde olduğuna dile getiren Birinci, bunların başında Çin’den yapılan ithalattaki hızlı artışın geldiğini söyleyerek, şu açıklamayı yaptı, “Çin gibi ülkelerle rekabette korunmak adına yerli tedarikçi kullanımının artırılması, yerlileşmeye göre teşvik sisteminin kurgulanması ve ana sanayi ile tedarikçi arasında adil ve uzun soluklu fiyatlama mekanizmalarının hayata geçirilmesi büyük önem taşıyor. Bu noktada özellikle Çin’den gelen ithalatın son yıllarda hızla artmakta olduğunu göz ardı edemeyiz. GTIP 8708 başlığı altında, yani motorlu taşıtlar için parça ve aksesuarlar kategorisinde, Çin’den ithalatın son 5 yılda yüzde 156 arttığını görüyoruz. Bu artış, uzun vadede üretimin ithalata bağımlı hale gelmesine, yerli tedarikçinin zayıflamasına ve sanayimizin dışa açıklığının kritik seviyelere ulaşmasına yol açabilir. Bu nedenle, ithalata bağımlılığı azaltacak yerli üretim ve tedarik stratejilerinin hızla geliştirilmesi ve desteklenmesi hayati önemde.”
■ Yatırımlar yurt dışına kayıyor
Anket, yatırımın da yön değiştirdiğini ortaya koyuyor. Kapasite artışı Türkiye’de yavaşlarken yatırım rotalarının yurt dışına kayması endişe veriyor. Ankete katılanların yüzde 27,23’ü yurt dışında tesis yatırımı planı yaparken bu ülkeler ABD, Çin, Fas, Romanya, Almanya, Doğu Avrupa ve Mısır olarak sıralandı.
