Türkiye’de son 10 yılda yabancı uyruklu öğrenci sayısı yüzde 600’e yakın artarak 336 bini geçti. Kız öğrenci sayısındaki artış 72,5 kat oldu. Toplam yabancı uyrukluların %18’den fazlası (60 bin 750’si) Suriyeli. Afrika’dan en çok öğrencisi olan ülke Somali. Afrika’dan gelişlerde en yüksek artış ise %6.431’le Çad olmuş. 336 bin yabancı öğrencinin okul ücretleri dahil, yıllık 3 milyar dolar döviz bıraktığı tahmin ediliyor.
Ekonomim’in haberine göre; Türkiye üniversitelerinde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenci sayısı son 10 yılda çok hızlı artarak 48 bin kişiden 336 bine geldi. Yabancı uyruklu öğrencilerin 60 bin 750’si Suriyeli, 40 bin 354’ü Azerbaycanlı, 29 bin 126’sı Türkmenistanlı, 28 bin 924’ü İranlı. Bu 4 ülke öğrenci sayısı 20 binin üzerinde olanlar. En hızlı artış Suriyeli öğrencilerde oldu. 2013 – 14 öğretim yılında sadece bin 785 Suriyeli öğrenci varken 2023 – 24 öğretim yılında sayısı 34 kat artarak 61 bine dayandı. Bu rakam toplamın %18’ine denk geliyor. Bu yüksek rakam Suriye’de iç savaş sonrası yaşanan göç ve sığınma sonrası ortaya çıktı.
“Haymatlos” denilen “vatansızlar” hariç Türkiye’de 203 ülkeden yabancı öğrenci var. Başka bir ifadeyle öğrencisi olmayan ülke neredeyse yok. Binden fazla öğrencisi bulunan 40 ülke var. 20 binden fazla öğrencisi bulunan ülke sayısı 4, 10 binden fazla öğrencisi bulunan ülke (Irak, Kazakistan, Mısır) sayısı üç. 5 – 10 bin arası öğrencisi bulunan 10 ülke (Afganistan, Somali, Yemen, Ürdün, Özbekistan, Sudan, Bulgaristan, Filistin, Endonezya ve Fas) var. Türkiye’de üniversite eğitimi alan Afgan sayısı 9 bin 149.
2013 – 14 öğretim yılında Türkiye’de öğrenim gören 33 bin 431 erkek, 14 bin 752 kız yabancı öğrenci vardı. 2023 – 2024 öğretim yılı itibariyle bu rakamlar 194 bin 76 erkek, 142 bin 290 kız öğrenciye geldi. Mısır, Arap ülkeleri grubunda değerlendirilir ve hariç tutulursa, Türkiye’nin en büyük uluslararası yardımı yaptığı, oldukça sıcak dış ilişkilere sahip olduğu Somali, Afrika’dan Türkiye’de en çok öğrenci gönderen ülkelerin başında yer alıyor. Somali, 8 bin 872 öğrenci sayısı ile açık ara önde. Arkasından 5 bin 847 öğrenci sayısı ile Sudan geliyor.
Karabük Üniversitesi ilk sırada
Türkiye’ye en fazla yabancı öğrencinin geldiği şehir İstanbul. Onu Antalya takip ediyor. Üniversite olarak bakıldığında ise Karabük Üniversitesi ilk sırada. YÖK istatistiklerine göre İstanbul Esenyurt’ta 4 bin 20 yabancı öğrenci gözüküyor. Yabancı uyruklu öğrenciler Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nin açık öğretim imkanlarından da yararlanıyor. Bunlarla birlikte AÜ’de kayıtlı yabancı sayısı 18 bin 474’e ulaşıyor. Anadolu Üniversitesi’nin özel durumu hariç bakıldığında en çok yabancı öğrenci barındıran üniversitelerin başında 11 bin 558 öğrenci ile Karabük Üniversitesi geliyor. İkinci sırada Erzurum Atatürk var. 5 binden fazla yabancı uyruklu öğrencisi olan üniversite sayısı 15 gözüküyor.
■ Üniversiteler 1 milyar dolar kazanıyor
Yabancı uyruklu öğrenciler hem devlet hem de özel – vakıf üniversitelerinde öğrenim görüyor. Yabancı öğrenciler için üniversite ücretleri konusunda Mülteciler Derneği’nin (2024 – 2025 öğrenim dönemi için açıklamaları şöyle: “Yabancı Öğrenci Sınavına (YÖS) girerek üniversite eğitimine Türkiye’de devam etmek isteyen öğrenciler (geçici koruma altındaki Suriyeliler de dahil) üniversitelerin kendi belirlemiş oldukları yıllık öğrenim ücretlerini ödeyerek okullara kayıtlarını yaptırabiliyor. Bu ücretler üniversiteye ve programa göre değişiklik göstermektedir. Yabancı para birimleriyle belirtilen ücretler Merkez Bankasının güncel döviz kuruna göre Türk Lirasına çevrilerek tahsil edilir.” Derneğin verdiği bilgilere göre, Hacettepe Üniversitesi Tıp, İÜ Cerrahpaşa Tıp ücreti 12 bin dolar. Diğer fakültelerde daha düşük ücretler var ve bazı bölümler için bin 500 dolara kadar iniyor. 336 bin yabancı uyruklu öğrenci sayısı göz önüne alındığında ortalama 3 bin dolar dahi düşünülse, yabancı uyrukluların sadece üniversitelere 1 milyar doların üzerinde ücret ödediği tahmin edilebilir. Eğitim sektörü uzmanı gazeteci Pervin Kaplan’ın bir haberinde, öğrenci sayısı henüz 300 bini yeni geçmişken, DEİK Eğitim İş Konseyi Başkanı İrfan Gündüz, bu öğrencilerden sağlanan geliri, yıllık 2 milyar dolar olarak vermiş. Ancak hem öğrenci sayısı 336 bini buldu hem de barınma ve beslenme harcamaları arttı. Öğrenim ücretleri (ortalama 3 bin dolar), artı, yıllık 6 – 7 bin dolar barınma, beslenme ve diğer harcamalar şeklinde alındığında günümüzde bu rakamın 3 milyar dolar civarına geldiği tahmin edilebilir.
