2024 yılı dünyaca ünlü uçak üreticisi Boeing için kara bir yıl oldu. Şirketin hisseleri %30 değer kaybederken, Boeing 737’ler kazalarla gündemde.
29 Aralık’ta Güney Kore’nin Muan kentinde Boeing 737 tipi bir uçak iniş takımlarındaki arıza nedeniyle düştü. Kazada 179 kişi hayatını kaybetti. İlk aşamada uçağın bir kuş sürüsüne çarpacağı yönünde uyarıda bulunduğu ifade edilse de kazanın uçağın iniş takımlarındaki bir arızadan kaynaklandığı öğrenildi.
Güney Koreli yetkililer, 30 Aralık’ta da Boeing 737 tipi bir uçağın daha iniş sırasında sorun yaşamasına rağmen inişi başarıyla tamamladığını duyurdu. Yetkililer, ülkedeki Boeing uçaklarının tamamının denetleneceğini söyledi.
Ayrıca 29 Aralık’ta Oslo’dan Amsterdam’a uçan Hollanda Kraliyet Havayolları firmasına ait Boeing 737 tipi bir uçak iniş takımlarının arızalanması nedeniyle pistten çıktı. Ancak bu kazada ölen olmadı.
2024’ün son 2 gününde Boeing 737’lerle ilgili peş peşe gelen kaza ve arıza haberleri ise Boeing’in dünya çapında gündem olmasına yol açtı.
Boeingler motor arızalarıyla da gündemde
Aslında Boring firması, 2024 yılına motor arızalarıyla da damga vurdu. Yaşananları bugünden geriye giderek hatırlamakta yarar var. 8 Kasım’da Qantas Air’e ait Beoing 737 tipi uçak Avrustralya’nın Syndey kentine acil iniş yapmıştı. Acil inişin uçaktaki motor arızasından kaynaklandığı açıklandı.
28 Ağustos’ta ise Alasca Airlines’a ait Boing 737 yolcu uçağı, Oakland’a uçmak üzere havalandıktan kısa bir süre sonra kalkış noktası olan Seattle’a geri dönerek acil iniş yapmıştı. Yapılan açıklamada motor arızası nedeniyle uçağın geri döndüğü belirtilmişti.
21 Haziran’da da Hindistan’daki Haydarabad’daki Rajiv Gandhi Uluslararası Havalimanı’ndan Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’a doğru hareket eden Malezya Havayolları’na ait Boeing 737 tipi yolcu uçağının motorunda kalkış sırasında yangın çıkmış ve uçak kalktıktan kısa süre sonra acil iniş yapmıştı.
8 Nisan’da ise ABD Havacılık İdaresi, Southwest Airlines’a ait yolcu uçağının kalkış sırasında motor kapağının düşmesi nedeniyle kısa süre içerisinde Denver Havalimanı’na iniş yaptığını duyurmuştu.
31 Ocak’ta da United Airlines tarafından işletilen bir Boeing 737-800, Çarşamba günü motorlarından biri uçuş sırasında kapandıktan sonra Atlanta’ya acil iniş yapmıştı. Bu olayla ilgili yapılan açıklamada da uçağın sol motorunda sorun yaşandığı açıklanmıştı.
19 Ocak’ta ise Atlas Air’e ait olup Porto Rico’ya uçan Boeing 737 motor arızası nedeniyle Miami’ye iniş yapmış ve iniş sırasında uçağın kanatlarının alev aldığı görüntülenmişti. Kazayla ilgili yapılan araştırmada uçağın motorunda delik olduğu tespit edilmişti.
Eski Boeing mühendisi şirketi ABD Senatosu’nda ifşa etti
17 Nisan’da Boeing’de çalışan mühendis Sam Salehpour, ABD Senatosu’nda ifade vererek şirketin güvenlik önlemleri almadığı gerçeğini ifşa etti. Boeing’de “güvenlik kültürünün olmadığını” iddia eden Salehpour, uyarıda bulunan çalışanların “görmezden gelindiğini, ötekileştirildiğini, tehdit edildiğini ve mobbinge uğradığını açıkladı.
Ayrıca Senato’daki ifadesinde Salehpour, uçağın binlerce seferden sonra parçalanabileceğini ve yüzlerce insanın hayatına mal olabileceğini belirtti.
Boeing’i eleştiren iki eski firma çalışanı şüpheli şekilde öldü
Skandallarla boğuşan Amerikan uçak şirketi Boeing’in üretim hattındaki sorunları ifşa eden eski çalışanı Joshua Dean, Nisan ayında hayatını kaybetti. Dean’ın sporunu yapan sağlıklı bir hayat yaşayan biri olduğu ancak ani bir enfeksiyonla öldüğü açıklandı. Dean’ın ailesi, onun zehirlenmiş olabileceğini iddia etse de konu tam anlamıyla açıklığa kavuşturulamadı.
9 Mart’ta ise şirketin güvenlik sorunlarını medyaya yaptığı açıklamalarla eleştiren 62 yaşındaki John Barnett, Güney Karolina’da kaldığı otelin yakınlarındaki aracında “başına silah ile ateş etmiş halde” ölü bulunmuştu.
Boeing uzay mekiği Starliner ile skandallara imza attı
Boeing firması tarafından üretilen Starliner uzay mekiği, teknik arızalar nedeniyle dünyaya dönüşünü haftalarca erteleyince 2 astronot uzayda mahsur kaldı.
Starliner’daki 5 farklı noktada helyum sızıntısı tespit edilince astonotlar, Boeing’in uzay mekiğiyle dünyaya dönmenin güvenli olmadığı düşüncesiyle Uluslararası Uzay İstasyonu’nda kaldı. Butch Wilmore ve Suni Williams’ın görev yaptığı kapsül, astronotlar olmadan 7 Eylül’de dünyaya dönerken, astronotların Şubat ayında Space X tarafından geri getirileceği açıklandı.
Boeing firması %30 değer kaybetti
Boeing’in kazalarla anılan bir firmaya dönüşmesi şirketin değer kaybetmesini de beraberinde getirdi. Şirketin hisseleri, 2024 senesinde %30 değer kaybetti.
Boeing’in son yıllarda düzenli olarak değer kaybı yaşadığı ifade ediliyor. Piyasa değeri 132 milyar dolar olan Boeing firması, son 5 yıl içerisinde 23 milyar dolar değer kaybetti.
Konuyla ilgili yorum yapan Havacılık Uzmanı Keith Mackey, mühendislik açısından kalifiye olmayan kişilerin şirketi yönetmesinin bugünkü sorunu ortaya çıkardığını söyledi. Mackey’e göre, pilotlar da bu uçakları kullanmak için yeteri kadar eğitilmedi.
Diğer taraftan Ekim ayında Boeing, maliyetleri düşürmek için toplam iş gücünün yüzde 10’una denk gelen 17 bin çalışanı işten çıkaracağını açıklamıştı. Şirketin CEO’su Kelly Ortberg, şirketin ekonomik durumuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söylemişti:
“Şu anda şirketimiz maddi olarak zor bir durumda. Karşı karşıya olduğumuz zorlukları aktarabilmem zor. Şirketimizi yeniden canlandırmak zor kararlar almamızı gerektiriyor. Yapısal değişikliler yapmamız gerekecek. Bu kapsamda 17 bin çalışanımızla vedalaşacağız. – Boeing CEO’su Kelly Ortbeg”
Boeing çalışanları da koşullarından memnun değil
Boeing çalışanları, son yıllarda şirketin liyakatli personellerle çalışmadığı, işçilerin çalışma koşullarının ağırlaştığı ve maddi olarak hak ettikleri maaşı almadıkları gerekçesiyle Kasım ayında greve gitmişti.
7 hafta süren grev boyunca Boeing’in günlük 100 milyon dolar zarara uğradığı iddia edilmişti.
