Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum, “Halk demokratik rutin içinde iki oy gücünden asla vazgeçmeyeceği için olağan koşullarda parlamenter sisteme dönüş imkanı da kalmamıştır” dedi.
Uçum X hesabından ‘Demokrasi Hukuku Notları’ başlıklı bir yazı yayınladı.
Parlamenter sisteme dönüşün imkansız olduğunu öne süren Uçum’un yazısından öne çıkanlar şöyle:
* Bazen ülkemizde de kimi kişilerin eşit oy hakkına itiraz ettiği görülüyor. Oy hakkına kökten karşı çıkamayanlar oy hakkının genel ve eşit olması üzerinden tartışma açıyor. Bazı konularda sadece belli kesimlerin söz sahibi olması anlamına gelen özel oy isteniyor.
* Herkes oy hakkına sahip olsa bile bazı kesimlerin oyunun daha üstün tutulması manasına gelen eşit olmayan oy, hiyerarşik oy gibi demokrasi karşıtı tezler açık açık gündeme getiriliyor. İşin aslı demokrasiyi tasfiye çabasıdır. Buna karşı yaklaşık iki yüz yıllık bir mücadele geçmişi olan genel ve eşit oy hakkının demokrasi hukukunun ilk ilkesi olarak sahiplenilmesi bugün geçmişe göre çok daha önemli hale gelmiştir.
* Tek dereceli seçim halk iradesinin doğrudan etkili ve işlevli olması için zorunludur. Meclisin ve yürütmenin İki dereceli seçimle belirlenmesi demokratik meşruiyeti dolaylı hale getirir. Dolaylı meşruiyet hallerinde halk iradesi her durumda tam gerçekleşmiyor.
* Örneğin ABD’de başkanın doğrudan halk tarafından seçilememesi çeşitli sorunlara sebep oluyor ve meşruiyet tartışması çıkıyor. Yine parlamenter sistemde hükümetin meclis içinden çıkmasının neredeyse bu modele sahip her ülkede bir çok sorun ürettiği görülüyor.
* Türkiye hem meclisi hem hükümeti halkın doğrudan seçmesi sebebiyle demokratik meşruiyet açısından güçlü bir demokrasiye sahiptir. Halk demokratik rutin içinde iki oy gücünden asla vazgeçmeyeceği için olağan koşullarda parlamenter sisteme dönüş imkanı da kalmamıştır. Bu nedenle bazı siyasi aktörlerin kişisel ajandaları için zaman zaman gündeme getirdiği geriye dönüş konusu siyasi aldatmadan başka bir şey değildir.
* Yargı yönetimi ve denetimi seçim hukukunun eksiksiz uygulanmasının güvencesidir. Yargı güvencesinin iki boyutu vardır. Birincisi hazırlık dahil seçim sürecinin baştan sona seçim yargısı tarafından yönetilmesidir. İkincisi seçim hukuku ihlallerinde veya ortaya çıkan çekişmelerde seçim yargısının denetimidir. Yargı güvencesi seçim sonuçlarının meşruiyeti açısından belirleyici unsurdur.