Resmi Gazete’de yayımlanan Türk soyluların çalıştırılması yönetmeliği ile çalışma zorlaştırıldı. Değişiklik kamuoyuna “çalışma kolaylaşıyor” olarak yansıtılınca herkes yanlış anladı. Yanlış anlaşılanın doğrusu da tepki çekiyor.
Resmi Gazete’nin 15 Ekim günlü sayısında Cumhurbaşkanı imzasıyla yayımlanan “Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu veya Özel Kurum, Kuruluş Veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine Dair Kanunun Uygulanması Hakkındaki Yönetmelik” değişikliği, kamuoyuna “çalışma kolaylaşıyor” olarak yansıtıldı. Ancak bunun tam tersine, 1981’den beri uygulamada olan bir kanundaki hakları oldukça geriye götüren bir niteliğe oturdu.
Yönetmeliğin yayımlanmasının ardından başta Cumhurbaşkanlığı olmak üzere ilgili kurumlara yoğun başvuruların yapıldığı, bilgi almak ya da başvuru yapmak yanında, tepkilerin de dile getirildiği kaydediliyor.
Sosyal medyada da hem çalışmanın kolaylaştırıldığı sunumu nedeniyle yanlış bilinen tarafı, hem de kısıtlayıcı yönü nedeniyle sert tepkiler oluştu. Yanlış anlaşılan ve kısıtlayıcı olmasına rağmen, genişletici şekilde anlaşıldığı için, Türkiye’deki bazı kesimler tarafından etnik temelli tartışmalar başlatıldı, hatta bazı kışkırtıcı mesajlar da yayımlandı.
Yanlış anlaşılan ne: Kapsam genişlemedi, daraldı
Türk cumhuriyetlerinin vatandaşlarının bu kanun kapsamında çalışması neredeyse imkansız. Yönetmeliğin dayandığı 2527 Sayılı Kanun 1981’de yayımlandı. Diğer yandan, bu kanunun öncesinde de benzer düzenlemeler bulunuyordu. Soğuk savaş döneminde çıkarılmış bir uygulama olarak yürürlükteydi. Kanuna dayalı uygulama yönetmeliğinde de çalışma izin ve işlemlerine yönelik usuller sıralanmıştı.
10 Ekim günlü Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliği, bu kanun kapsamında Türkiye’de çalışacak kişilerin taşıması gereken şartları değiştirdi. Yeni belirlenen 10 şartın tamamının karşılanması halinde kanun kapsamında çalışabileceği belirtildi. Bu 10 şart içinde 9 ve 10. Bentlerde sayılanlar ise Türk cumhuriyetleri açısından kanundan yararlanmayı neredeyse imkansız hale getirdi.
Buna göre, 10. Bentte, kanun kapsamında çalışabilecek bir Türk soylu sayılan kişinin kendi ülkesinde “azınlık” olması gerekiyor. Bent, “10) Vatandaşı olduğu ülkenin kahir ekseriyetinden farklı etnik ve kültürel kimliğe sahip olmak.” şeklinde düzenlendi.
9. Bentte ise kişinin “elinde olmayan bir nedenden dolayı” kendi ülkesinde çalışamamış olmasını şart koşuyor. Bu bent de “9) Vatandaşı olduğu ülkede elinde olmayan sebeplerle, mesleğini, sanatını veya işini icra edememek ve değişik nedenlerle Türkiye’de hayatını devam ettirmek zorunda kalmak.” şeklinde düzenlendi.
Peki nasıl çalışacaklar?
Bu düzenleme, özel bir kanun kapsamındaki hakları düzenliyor. Bu kanundan yararlanamayanlar, varsa ülkelerinin Türkiye ile ikili anlaşması, yoksa Türkiye’nin başka ülkelerin vatandaşlarının çalışmasını düzenleyen genel hükümlere tabi olarak, izin alarak çalışabilecekler.
-Kimler kanundan yararlanabilecek Cumhurbaşkanı belirleyecek
Yönetmelik değişikliğiyle, kimlerin Türk soylu sayılacağı, yani ilgili kanundan kaynaklı haklardan yararlanabileceği Cumhurbaşkanı Kararı’na bırakıldı. Cumhurbaşkanı, bir Kararname yayımlayarak, kimlerin yararlanacağını belirleyecek.
Doğrusu da yanlışı da yoğun tepki çekiyor
Kaynaklar, yönetmeliğin yayımlanmasının ardından Cumhurbaşkanlığı başta ilgili kamu kuruluşlarına çok sayıda kişinin ulaşmaya çalıştığı ve özellikle Cumhurbaşkanlığı’na sorular sorduğunu kaydettiler. Sosyal medyada da halen çok sayıda Türk cumhuriyeti vatandaşının doktorluktan işçiliğe kadar geniş bir yelpazede çalışmakta olduğu, durumlarının belirsizleşmesi yanında, Türk cumhuriyetleri vatandaşlarının dışlanması gibi bir endişeyi vurguladıkları kaydedildi.
Diğer tarafta ise yanlış anlaşılma üzerine de etnik temelli bazı kışkırtıcı tepkiler de gözlendi. Sosyal medyada ve başka kanallarda, kamuoyuna ‘çalışmanın kolaylaşacağı’ şeklinde yanlış yansıtılan düzenleme üzerinde, Türkiye’de etnik temelli bir girişin amaçlandığı yönünde mesajlar paylaşıldı.
Düzeltme yapılacak mı?
Öte yandan, Yönetmeliğin yanlış anlaşıldığı yönden de, gerçek anlamdaki düzenlemesinden de çok sayıda kişinin rahatsız olması üzerine konunun ilgili taraflarca incelenmeye başlandığı kaydedildi.