Sıcak havalarda bol su içmek önemli. Ama yüksek sıcaklıklar ve UV ışınları tek kullanımlık plastik su şişelerini olumsuz etkiliyor. Özellikle de güneşe doğrudan maruz kalmış veya sıcak bir arabada bırakılmışlarsa.
Bilim insanları kimyasal katkı maddelerinin ve mikroplastiklerin suya karışabileceğini ve şişede bakteri veya küf oluşabileceğini söylüyor.
Rhode Island Üniversitesi’nde mikroplastiğin vücuda etkilerini araştıran sinirbilimci Jaime Ross’a göre plastik bir şişeyi açıp içtiyseniz, ağızdaki, ellerdeki ya da havadaki bakteriler şişeye sızıp çoğalabilir.
Mikroplastikler plastik atıkların doğada çözünmesiyle oluşuyor. Soluduğumuz hava ve tükettiğimiz gıdalarla vücudumuza girebiliyor. Uzmanlar bu parçacıkların felç, hormon bozuklukları ve bazı kanser türlerine neden olabileceğini belirtiyor.
Mikroplar birkaç saatte bile üreyebiliyor
The New York Times’ın haberine göre 2013’teki bir araştırmada, açılmış bir plastik şişede gazoz, çay ve su gibi çeşitli içeceklerin 25 derecede iki hafta bekletildiğinde hangi mikropların ürediği incelendi.
Nihayetinde içeceklerin çoğunda bakteri, küf ve maya oluştuğu tespit edildi.
Ross’a göre arabaların genellikle dışarıdaki havadan daha sıcak olması mikropların hızla çoğalması için ideal bir ortam yaratıyor. Üstelik mikroplar birkaç saatte bile üreyebiliyor.
2005’teki bir başka çalışmada, oda sıcaklığında bekletilen yalnızca bir yudum alınmış su şişelerinde 48 saat içinde bakteri üremeye başladığı bulunmuştu.
Tespit edilen bakterilerden biri Staphylococcus aureus. Bu bakteri insan vücudundan ya da ağızdan bulaşabiliyor.
Ross bu konudaki araştırmaların yetersiz olduğunu ve bu nedenle su şişelerinde üreyen mikropların hastalığa yol açıp açmayacağının kesin olarak bilinmediğini söyledi. Fakat böyle bir ihtimalin bulunduğunu da ekledi.
Hormon dengesini bozabilir
Birçok tek kullanımlık plastik su şişesisi ‘polietilen tereftalat’ (PET) denilen plastik türünden üretiliyor.
Çevresel epidemiyolog uzmanı Deziel’a göre PET içeren şişeler sıcakta ya da güneşte bekletildiğinde ‘Bisfenol A’ (BPA) gibi fenoller ve ftalatlar dahil olmak üzere birçok kimyasal açığa çıkabiliyor: “Fenoller ve ftalatlar vücudumuzdaki hormon dengesini bozabilir.“
ABD Gıda ve İlaç Dairesi’ne göre (FDA) BPA ve bazı ftalatların gıda ambalajlarında kullanımı güvenli.
Gelgelelim bazı uzmanlar görüş ayrılığında. Çünkü özellikle erken yaşta bu kimyasallara maruz kalmayı alerji, astım ve Tip 2 diyabet gibi kronik sağlık sorunlarıyla ilişkilendiren araştırmalar var.
Öte yandan Deziel, sosyal medyada zaman zaman dile getirilen ‘ısınan plastik şişeler kansere yol açan dioksinler salar’ iddiasını çürütüyor: “Böyle bir şey yok.“
Peki ama nasıl içmeli?
Deziel ve başka araştırmacılar plastik şişe yerine paslanmaz çelik veya cam şişe kullanılmasını öneriyor.
Daha sert plastikten üretilen şişeler, ısıya ya da güneş ışığına maruz kaldıklarında daha az kimyasal salma eğiliminde olabilir. Yine de Deziel’e göre bunlar da plastik olduğu için zamanla ısı ve aşınma nedeniyle bozulabilirler.
Bakteri ve küf oluşumunu önlemek için, hangi kapta olursa olsun, sıcakta beklemiş ve yarım kalmış suyu çöpe atmak en iyisi olabilir, diyor Ross: “Emin değilseniz içmeyin.“