Avrupa Birliği (AB), Şengen Bölgesi’ne seyahat edenlerin giriş ve çıkışlarını dijital olarak kayda alacak Elektronik Giriş-Çıkış Sistemi’ni (EES) yarın yürürlüğe koyuyor.
AB tarafından uzun süre ertelenen sistemin kuyruklara yol açacağından endişe ediliyor.
Artık damga basılmayacak
DW Türkçe’nin haberine göre yeni sistemle ziyaretçilerin pasaportlarına damga basma uygulaması sona eriyor. Bunun yerine parmak izi ve yüz fotoğrafı taraması getiriliyor.
Havalimanları, limanlar ve tren istasyonlarına yerleştirilen özel tarayıcılar sayesinde AB dışından gelen kısa süreli ziyaretçilerin giriş-çıkış bilgileri otomatik kaydedilecek. Bu sayede vize süresini aşan veya girişi reddedilen yolcuları anında tespit edebilecek.
Kısa süreli ziyaret 180 gün içerisinde en fazla 90 gün Schengen Bölgesi’nde bulunması anlamına geliyor.
Neler değişiyor?
Pazardan itibaren AB üyesi olan fakat Schengen Bölgesi’nin parçası olmayan Kıbrıs Cumhuriyeti ve İrlanda dışında AB dışından gelen tüm yolcular, sınır geçişlerinde pasaportlarını gösterip parmak izi ve yüz fotoğrafı verecek.
Bu bilgiler İzlanda, Liechtenstein, Norveç ve İsviçre gibi Schengen üyelerinden de istenecek ve çoğu durumda üç yıl süreyle saklanacak. Veriler, EES yürürlüğe girdikten itibaren ilk girişte toplanacak, sonraki seyahatlerdeyse kontrol memurları, pasaport sahibinin kimliğini bu verilerle karşılaştıracak.
AB’ye göre bu işlem ilk kayıttan sonra çok daha kısa bir sürede tamamlanacak.
Kademeli uygulanacak
Sistem, 10 Nisan 2026’ya kadar altı aylık bir geçiş döneminde kademeli olarak uygulanacak.
Fransa ve Almanya gibi büyük ülkeler, havaalanlarında uzun kuyruklar oluşmaması için başlangıçta yalnızca sınırlı sayıda kontrol yapacak. Estonya ve Lüksemburg gibi küçük ülkelerse sistemi ilk günden itibaren tam olarak uygulayacak.
Diğer bazı ülkeler kademeli bir model izleyecek.
Örneğin Hırvatistan’da biyometrik veri toplama süresi başlangıçta günde dört saat olacak, aralıktan itibaren 12 saate çıkarılacak.
Slovenya da bazı Schengen giriş noktalarında sistemi aşamalı olarak devreye alacak.
Yeni kurallar, vizesiz seyahat hakkı bulunan ülkelerin vatandaşlarını da etkileyecek. Buna Britanya, Avustralya, ABD ve Güney Amerika’nın büyük bölümü de dahil.
AB’ye aday ülkeler olan Türkiye, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya gibi komşu devletlerde vatandaşlara gecikme yaşanmaması için değişiklikleri önceden öğrenmeleri yönünde uyarılar yapılıyor.
Düzensiz göçü önleme hedefi
Yeni sistem, Avrupa Komisyonu tarafından yaklaşık on yıl önce önerilmişti.
Komisyon, EES’nin ‘düzensiz göçü önlemeye ve Avrupa’da yaşayan ya da seyahat eden herkesin güvenliğini sağlamaya yardımcı olacağını’ belirtiyor.
Fransa İçişleri Bakanlığı’na göre sistem vizeyi kötüye kullanmanın da tespitini kolaylaştıracak.
Örneğin kısa süreli turist vizesiyle gelen bir kişinin, daha sonra ‘özel’ ve ‘aile yaşamı’ gerekçesiyle oturma iznine başvurup başvurmadığı anlaşılabilecek.
Ayrıca iltica başvurusu reddedilen bir kişinin Schengen Bölgesi’ni terk edip etmediği de izlenebilecek.
EES’nin tam olarak uygulanması, AB’nin bir sonraki adımı olan Avrupa Seyahat Bilgileri ve Yetkilendirme Sistemi (ETIAS) için ön koşul. ETIAS’ın gelecek yıl devreye alınması bekleniyor.
Amerikan ESTA sistemine benzeyen ETIAS kapsamında, üçüncü ülke vatandaşları Avrupa’ya seyahatten önce çevrimiçi bir form dolduracak, 20 avro ücret ödeyecek ve onay bekleyecek.
Geçerli ETIAS izni bulunmayan yolcular, uçuşa alınmayabilecek veya Schengen Bölgesi’ne girişleri reddedilebilecek.