ABD gece İran’ın en büyük nükleer tesislerinden Fordo, Natanz ve İsfahan’ı ‘sığınak delici bombalarla’ vurdu. Böylece İsrail’in 13 Haziran’da İran’a karşı başlattığı savaşa dahil oldu.
Saldırıları ‘muhteşem bir başarı’ diye niteleyen ABD Başkanı Donald Trump, ”Bir an önce barış sağlanmazsa diğer hedeflerin peşine hassasiyetle, hızla ve beceriyle düşeceğiz” dedi.
İsrail 13 Haziran’da İran’ın nükleer programını hedeflediğini söyleyerek hava saldırısı başlatmıştı. Karşılıklı saldırıların 10’uncu gününde ABD bu sabah savaşa müdahil olarak İran’ın önemli üç nükleer tesisini 14 tonluk ‘sığınak delici bombalarla’ vurdu.
Trump Amerikalılara şöyle seslendi: ”Dünyadaki hiçbir ordu bu gece yaptıklarımızın yanına bile yaklaşamaz. Herkese, özellikle de Tanrı’ya teşekkür etmek istiyorum. Tek demek istediğim şey, ‘Seni seviyoruz Tanrım.’ Muazzam ordumuzu da çok seviyoruz. Tanrı Ortadoğu’yu korusun. Tanrı İsrail’i korusun. Tanrı ABD’yi korusun.”
13 Haziran’dan bu yana İran’da 400 kişi öldürüldü, 3 bin 56 kişi yaralandı; İsrail’deyse İran saldırıları sonucunda 24 kişi öldürüldü.
Peki şimdiye kadar ne biliyoruz?
– Donald Trump cumartesi akşamı ABD’nin İran’daki kilit üç nükleer tesisi başarıyla vurduğunu duyurdu ve tesislerin ‘tamamen yok edildiğini’ iddia etti.
– İran dışişleri bakanı, ABD’nin İran’ın ‘barışçıl nükleer tesislerine’ yönelik ‘utanmazca’ saldırılarının ‘kalıcı sonuçları’ olacağını söyledi. İran, nükleer programının ‘barışçıl’ olduğunu ve sivil amaçlar için geliştirildiğini söylüyor. Daha önce Trump, İran’ın nükleer silah üretmediğini bildiren ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard’ı yalanlamış ve “Bence bir tane üretmeye çok yakınlardı” demişti.
– Trump İran’ın artık barış yapması gerektiğini söyledi: ”Bu yapılmazsa sonraki saldırılar çok daha ağır olacak. 40 yıldır İran hem Amerika’ya hem de İsrail’e ‘ölüm’ diyordu.” Ayrıca İran’da ABD’nin daha vuracağı ‘bir sürü hedef’in olduğunu belirtti. İran’ın missilleme saldırısı yapması halindeyse ‘bu gecekinden çok daha büyük bir güçle’ karşılacakları konusunda uyardı.
– İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu öven Trump, ‘görülmemiş bir birliktelikle’ çalıştıklarını ve ‘İsrail’e korkunç tehdidi ortadan kaldırmak’ adına büyük bir yol kat ettiklerini söyledi.
– ABD saldırısını metheden Netanyahu, ”ABD’nin muhteşem ve haklı gücü tarihi değiştirecek” dedi. İsrail başbakanı bir video konuşmasında ABD’nin ‘dünyadaki hiçbir ülkenin yapamayacağı şeyi yaptığını’ belirtti.
– İran devlet televizyonu pazar sabahı İsrail’e yeni füze saldırısı yapıldığını duyurdu. Başkent Tel Aviv ve Kudüs’te patlamalar duyuldu.
– İran Dışişleri Bakanı Seyed Abbas Araghchi, diplomasi kapısının ‘şimdilik’ kapandığını ve ABD saldırısının ‘affedilemez’ olduğunu vurguladı. Saldırıyı uluslararası hukukun ihlali olarak kınayan ve bunun ‘sonsuz sonuçları’ olacağını söyleyen Araghchi, sosyal medyada paylaştığı bildiride şöyle dedi: “Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi ABD, İran’ın barışçıl nükleer tesislerine saldırarak BM Anlaşması, uluslararası hukuk ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nı (NPT) ciddi şekilde ihlal etti.”
– Yemen’deki bir Husi yetkilisi pazar günkü açıklamasında, İran yanlısı grubun, ABD’nin İran’a saldırısına karşılık vermesinin ‘an meselesi’ olduğunu söyledi.
– İran Atom Enerjisi Örgütü, ABD saldırısını ‘uluslararası hukuku, özellikle de Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nı ihlal eden barbarca bir eylem’ diye niteledi. İran’ın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Amir Said İravani de ABD’nin İran’a saldırısının ‘incelenmesi ve kınanması’ gerekçesiyle BM Güvenlik Konseyinden (BMGK) ‘acil oturum’ talep etti.
– Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), ABD’nin İran’ın nükleer tesislerine gece düzenlediği saldırıların ardından Fordo dahil tesis dışı radyasyon seviyelerinde herhangi bir artış olmadığını duyurdu.
– Geçen çarşamba Trump, İran’ın ABD üslerine saldırması halinde Amerikan ordusunun ‘var gücüyle’ karşılık vereceğini söylemiş, Hamaney ise ‘aklı başında biri İran’ı tehdit etmez’ diye yanıt vermişti.
– Uluslararası Kızılhaç Komitesi, İran’daki krizin ‘bölgeyi ve dünyayı savaşa sürükleme’ riski taşıdığını söyledi. Komite başkanı Mirjana Spoljaric, “Ortadoğu’da askeri operasyonların yoğunlaşması bölgeyi ve dünyayı dönüşü olmayan sonuçlara gebe bir savaşa sürükleyebilir” dedi.
– Saldırı ABD’deki milletvekilleri arasında görüş ayrılıklarına yol açtı. Trump’ın partisi Cumhuriyetçilerin çoğu başkanı desteklerken, çoğu Demokrat saldırıyı kınadı. Dahası, bazı Demokratlar, Savaş Yetkileri yasasının Trump’a karşı uygulanması gerektiğini ve ABD Kongresi’nin onayı olmadan tek taraflı alınan saldırı kararının ‘anayasaya aykırı’ olduğunu söyledi (Savaş Yetkileri yasası, ABD başkanının Kongre onayı olmadan askeri güç kullanmasını sınırlayan ve 60 gün içinde Kongre’den yetki almasını zorunlu kılan bir federal yasa).